izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Sağılma sözü, "sağılmaq" felindən törəmiş isimdir. Azərbaycan dilinin qrammatik quruluşuna uyğun olaraq, "-ma" şəkilçisi ilə fel kökünə əlavə edilərək isim halına gətirilib. Lüğətlərdə sadəcə "sağılmaq" felindən törəmiş kimi göstərilsə də, mənası daha geniş və dəqiq izah edilə bilər.

Əsasən, sağılma sözü südün heyvandan sağılması prosesini, yaxud da ümumi olaraq mayenin sıxılması, axıdılması prosesini bildirir. Ancaq bununla kifayətlənmək yetərli deyil. Kontekstdən asılı olaraq, "sağılma" aşağıdakı mənalarda da işlənə bilər:

1. Fiziki Sağılma: Heyvanlardan (inek, qoyun, keçi, vb.) südün əl ilə və ya maşınla sağılması. Misal: Bu il inəklərin sağılması avtomatlaşdırılıb.

2. Metaforik Sağılma: Bu mənada "sağılma" ifadəsi bir şeyin məcburi şəkildə, bəzən haqsızcasına, tükəndirilməsi, istismar edilməsi mənasını verir. Misal: Xalqın qanının sağılması əsrlər boyu davam edib. Və ya: Onun əməyini sağılmaqla məşğuldular.

3. Texniki Sağılma: Müəyyən mayelərin, məsələn, şirələrin, neftin və s. xüsusi avadanlıqlar vasitəsilə çıxarılması prosesi. Misal: Neftin sağılması üçün yeni texnologiyalar tətbiq olunur.

Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, "sağmaq" feli türk dillərində geniş yayılmışdır və kökü qədim türk dillərinə gedib çıxır. "Sağmaq" feli əsasən sıxmaq, sıxaraq maye çıxarmaq mənasını bildirir. "Sağılma" isə bu felin isim törəməsi olaraq, həmin prosesin nəticəsini və ya həmin prosesin özünü ifadə edir.

Yekun olaraq, "sağılma" sözü sadəcə südün sağılması ilə məhdudlaşmayan, kontekstdən asılı olaraq müxtəlif mənalarda işlənə bilən çoxmənalı bir sözdür. Bu mənaların hamısı əsas mənanın, yəni mayenin sıxılaraq çıxarılmasının müxtəlif tətbiqlərini əks etdirir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz