Saz₁ (fars. سازdan) – Mizrabla (çoğunlukla üçbucaq formalı) çalınan, armudvari formalı rezonans çanağına malik, ənənəvi Azərbaycan xalq çalğı aləti. "Saz" sözü fars dilindən gələrək "alət", "səs vasitəsi" mənalarını ifadə edir. Bu mənada "saz" termini geniş spektrdə müxtəlif musiqi alətlərini ifadə etsə də, Azərbaycan musiqi mədəniyyətində, xüsusilə də aşıq musiqisində, "saz" termini, əsasən, armudvari çanağı, uzun boyunlu və üç-altı simli olan bu konkret aləti ifadə edir. Sazın çanağı adətən taxtadan hazırlanır və heyvan dərisindən (ənənəvi olaraq keçi dərisi) hazırlanmış səs lövhəsinə malikdir. Sazın simləri ənənəvi olaraq ipəkdən, günümüzdə isə metaldan hazırlanır. Alətin ölçüləri və simlərinin sayı müxtəlif ola bilər.
Sözün işlənməsinə nümunələr:
• Saz çalmaq: Saz alətində musiqi ifa etmək.
• Saz səsi: Sazdan çıxan səs.
• Saz ustası: Sazı mükəmməl çalan, bu sahədə yüksək sənətkarlığa malik olan şəxs.
• Sazlı-sazsız: Sazla və ya sazsız olaraq, sazın olub-olmamasından asılı olmayaraq.
• [Rəsul:] Mənə bir saz verin, dərdimi sazla deyəcəyəm: Bu misal sazın nəinki bir alət, həm də musiqi ifadə vasitəsi, hətta dərdi, kədəri dilə gətirmək üçün bir simvol olduğunu göstərir. Burada "sazla deyəcəyəm" ifadəsi saz çalaraq deyəcəyəm mənasında deyil, sazın köməyi ilə, sənətin vasitəsi ilə ifadə edəcəyəm anlamını da özündə ehtiva edir.