izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Səbət-səbət sözü Azərbaycan dilində say-hesabsız çoxluq, bol miqdar bildirən zərfdir. "Səbət" sözünün təkrarı vasitəsilə "çoxluq", "bol-bol", "dəstə-dəstə" kimi mənaları ifadə edir. Burada "səbət" fiziki bir ölçü vahidi kimi deyil, miqdarın çoxluğunu vurğulamaq üçün metaforik olaraq işlənir. Hər bir "səbət" konkret bir qab olaraq yox, sadəcə miqdarı təsvir etmək üçün simvolik bir vasitədir.

Lügətlərdə sadəcə "zərf" kimi təsnif olunması bu sözün zəngin ifadə imkanlarını tam əks etdirmir. O, həm də kəmiyyəti dəqiq ifadə etməkdənsə, miqdarın çoxluğunu şəkil və təsvir vasitəsilə emosional rəngləmə ilə verir. "Səbət-səbət üzüm", "səbət-səbət gilas" ifadələri sadəcə olaraq çoxlu üzüm və gilas olduğunu deyil, onların zənginliyi, bolluğu, gözə görünən həcmini də vurğulayır.

Söz birləşməsindəki təkrar ("səbət-səbət") intensivlik əlavə edir və miqdarın təsirini artırır. Məlumatda verilən nümunədə ("Edqar … səbət-səbət meyvə daşıyan … ərəbləri qonağından gizlədə bilməmişdi") "səbət-səbət" meyvənin həddindən artıq çoxluğunu, qonağın təəccübünü və ərəblərin bol məhsulunu gizlətmək cəhdinin əbəs olduğunu təsvir etmək üçün işlənir. Bu mənada söz birləşməsi həm kəmiyyəti, həm də səhnənin emosional atmosferini ifadə edir.

Sözün mənşəyinə gəldikdə, "səbət" sözünün kökü türk dillərindəki "səp-" (səpmək, yaymaq) fellərinə gedib çıxır və əşyanın forma və funksiyası ilə bağlıdır. "Səbət-səbət" isə bu sözün təkrarından yaranmış, xalq dilində yayılmış bir ifadədir və xalq yaradıcılığı üçün xarakterik olan məcazlı ifadə üslubunu əks etdirir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz