izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Sənək sözü Azərbaycan dilinin izahlı lüğətlərində əsasən "bax, səhəng" mənalarında izah olunur. Lakin bu izah kifayət qədər geniş və dəqiq deyil. Sözün daha dolğun mənasını anlamaq üçün onun etimologiyasına və istifadə kontekstlərinə nəzər salmaq lazımdır. "Sənək" sözü, ehtimal ki, kökü türk dillərində olan bir sözdür və "dəmir əşyanın, alətin sapı, tutacağı" mənasını da özündə ehtiva edir. Belə ki, "su sənəyi" ifadəsi sadəcə "suya salınan şey" deyil, daha çox "suya salınan və ölçmə, çəkmə, ya da digər bir əməliyyat üçün istifadə olunan alət" mənasını verir. Bu, məsəldəki "Su sənəyi axırda suda sınar" ifadəsində aydın görünür. Məsəl, yalnız fiziki bir cismin suda sınmasından danışmır; həmçinin bir işin, bir fəaliyyətin nəticəsində özünün sınanmasını, sınaqdan keçirilməsini bildirir. Bu mənada "sənək" bir işin, bir fəaliyyətin vasitəsi, aləti, ya da simvolu kimi də işlədilə bilər.

Nümunə cümlənizdəki " [Mələk] lalə kimi rəng verib, rəng ala-ala bulağa endi, sənəyi bulağa söykədi, su gurhagur sənəyə do" hissəsində isə "sənək" məlum deyil ki, hansı əşyanı ifadə edir. Lakin kontekstdən çıxış edərək "sənək"in burada bir qab, bir səbət və ya suya salınan başqa bir əşyanı bildirdiyini fərz edə bilərik. Əgər "sənək" bir qabdırsa, bu halda su qabın içərisinə dolur. Əgər isə başqa bir əşyadırsa, onda su bu əşyanı isladır. Sözün dəqiq mənası yalnız ədəbi mətnin tam bütövlüyündə aydınlaşdırıla bilər.

Yekun olaraq, "sənək" sözünün mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişə bilir. Lakin əsas mənaları "dəmir əşyanın sapı, tutacağı", "suya salınan alət" və daha geniş mənada "bir işin, fəaliyyətin vasitəsi, aləti və ya simvolu" olaraq qəbul edilə bilər. Lüğətlərdə verilən "bax, səhəng" mənaları isə sözün ümumi mənasını əks etdirməkdə çatışmazlıqlar nümayiş etdirir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz