Sərhəd (fars. sər və ər. hədd) sözü iki əsas leksik komponentdən təşkil olunmuşdur: farsca "sər" ("baş", "üst", "əsas") və ərəbcə "hədd" ("məhdudiyyət", "sərhəd", "qadağan olunmuş yer"). Bu iki komponentin birləşməsi nəticəsində yaranan "sərhəd" termini "başlanğıc məhdudiyyəti", yaxud "həddinin başlanğıcı" mənasını ifadə edir. Bu, bir ərazinin başlanğıc və ya son nöqtəsini, başqa bir ərazidən ayırıcı xəttini ifadə edən bir semantik tərkibdir.
Lüğətlərdə əsasən "qonşu torpaqları, sahələri, əraziləri bir-birindən ayıran xətt; mərz" kimi tərif edilən "sərhəd" termini daha geniş mənada aşağıdakı kimi izah edilə bilər:
1. Coğrafi sərhəd: İki və daha çox ölkə, vilayət, rayon və ya inzibati vahidin quru, su və ya hava səthlərindəki həqiqi və ya müəyyən edilmiş ayrılma xətti. Misal: "Azərbaycanın İranla sərhədi olduqca uzun və mürəkkəb bir coğrafi relyefə malikdir."
2. Siyasi sərhəd: Dövlətlərin suverenliyi və hüquqi səlahiyyətlərinin bitişdiyi xətt. Siyasi sərhədlər çox vaxt coğrafi sərhədlərlə üst-üstə düşmür və tarixi, siyasi, hətta iqtisadi amillərdən asılı olaraq dəyişə bilər. Misal: "Sovet İttifaqının dağılması ilə bir çox yeni siyasi sərhədlər yaranmışdır."
3. Məcazi sərhəd: Hər hansı bir sahə, fəaliyyət və ya anlayış arasında olan abstrakt, görünməz bir məhdudiyyət. Bu, həm fiziki, həm də qeyri-fiziki sərhədləri ifadə edə bilər. Misal: "İnsan özünün daxili sərhədlərini aşmalı, qorxularını dəf etməlidir." və ya "Bu kəşf elmi araşdırmalarda yeni bir sərhəd açdı."
Beləliklə, "sərhəd" sözü həm konkret, həm də abstrakt mənalarda işlənə bilən, çoxcəhətli bir leksik vahiddir. Onun mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişə bilsə də, əsas mahiyyəti iki müxtəlif ərazinin, sahənin və ya anlayışın ayrılma xəttini, məhdudiyyətini ifadə etməkdən ibarətdir.