izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Sitayiş (is. [fars. ستایش]) — Farsca mənşəli bir söz olub, əsasən dini və ya qeyri-dini kontekstdə istifadə olunur. Lüğətlərdə "pərəstiş, tapınma; dərin ehtiram, hörmət" kimi tərif olunsa da, mənasının çalarları və istifadə sahəsi daha genişdir. Sitayiş, sadəcə bir obyektə qarşı duyulan ehtiramdan kənara çıxaraq, həm də həmin obyektə olan heyranlıq, tərifləmə, ulviləşdirmə, yüksəltmə kimi mənaları da ehtiva edir. Bu mənada, sitayiş həm də müəyyən bir keyfiyyətə, qabiliyyətə, əsərin bədii dəyərinə qarşı olunan intensiv, həvəsli, hətta həddindən artıq müsbət münasibəti ifadə edə bilər. Məsələn, bir sənət əsərinə, ədəbi nümunəyə, insanın xüsusiyyətlərinə və ya hər hansı bir hadisəyə sitayiş etmək, sadəcə hörmət ifadə etməkdən daha çox, o obyektə qarşı duyulan coşğunu, heyranlığı və tərifini əks etdirir.

Sitayişin dini kontekstdə istifadəsi, Allahı, tanrıları və ya müqəddəs sayılan varlıqları pərəstiş etmək, onlara ibadət etmək mənasında işlənir. Bu mənada, sitayiş etmək, ibadət etmək, tapınmaq, ilahiləşdirmək kimi sinonimlərlə əvəz oluna bilər. Ancaq qeyri-dini kontekstdə, sitayiş daha çox ilahiləşdirmədən azad bir şəkildə, bir şairin şeirini, bir rəssamın əsərini, bir alimin kəşfini və ya bir insanın xarakterini tərifləmək mənasında işlənir.

Cümlədə işlənmə nümunələri:

  • Xalq onun qəhrəmanlığına sitayiş edirdi.
  • Şairin şeirlərinə olan sitayişi heç bir şeylə əvəz etmək olmaz.
  • Onun intellektinə və bacarığına bütün həmkarları sitayiş edirlər.
  • Qədim xalqlar təbiət qüvvələrinə sitayiş edərək onlara ibadət edirdilər.
  • Bu əsərin bədii dəyərinə sitayiş etməmək mümkün deyil.

Beləliklə, "sitayiş" sözü, mənası baxımından "pərəstiş" və "ehtiram" sözləri ilə sinonim olsa da, daha güclü, daha coşğun və daha intensiv bir müsbət münasibəti ifadə edir və müxtəlif kontekstlərə uyğun olaraq mənasının çalarları dəyişə bilər.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz