Sofi (ər., əsli yun.) - Təsəvvüf yolunu tutmuş, təsəvvüfi düşüncə və təcrübələrə sahib olan şəxs. Bu mənada "sofi" sözü təkcə bir dini mənsubiyyəti deyil, həm də konkret bir həyat tərzi, mənəvi inkişaf yolu, özünü tanıma və mənəvi kamilliyə doğru irəliləmə səylərini əks etdirir. Sofilik, İslam dini çərçivəsində inkişaf etmiş mistik bir təriqət olub, Allah ilə birbaşa ünsiyyət qurmağı, ilahi həqiqəti dərk etməyi və mənəvi təkamülə nail olmağı hədəfləyir. Sofilər, şəriət qaydalarına riayət etməklə yanaşı, zühd və təqva yolu ilə mənəvi kamilliyə çatmağa çalışırlar. Onlar maddi dünyadan uzaqlaşaraq, Allahı sevgi və təsəvvüf vasitəsilə tanımağa çalışırlar.
Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, "sofi" sözünün əslində Yunanca "sophia" (σοφία) sözündən götürüldüyü ehtimal olunur. "Sophia" "hikmet", "müdriklik", "bilgi" mənalarını ifadə edir. Bu etimoloji əlaqə, sofiliyin dərin mənəvi bilgilərə, ilahi hikmətə yiyələnmək məqsədini önə çəkir.
Mətnin təqdim etdiyi "dini ehkamlardan əsla kənara çıxmayan adam; zahid, dindaş" ifadəsi sofinin xarakterik xüsusiyyətlərindən bəzilərini əks etdirir, lakin onun mahiyyətini tam şəkildə əhatə etmir. Çünki sofilik, sadəcə olaraq dini qaydaların riayət edilməsindən daha geniş və çoxcəhətli bir anlayışı əhatə edir. Sofi, şəriəti tam olaraq qəbul etməklə yanaşı, özünü Allahı tanıma və mənəvi kamilliyə çatdırma yolunda davamlı olaraq təkmilləşdirməyə çalışır.
Müxtəlif cümlələrdə "sofi" sözünün istifadəsinə nümunələr:
- Böyük sofi, əsərlərində ilahi həqiqəti dərin düşüncə və şeir dili ilə ifadə edirdi.
- O, həyatını təsəvvüfi təcrübələrə həsr etmiş bir sofi idi.
- Tarixdə çox sayda məşhur sofi olmuşdur ki, onların hər biri özünəməxsus təsəvvüf yolunu keçmişdir.