Soyad sözü Azərbaycan dilində şəxsi adla yanaşı, nəslə aidliyi göstərən və bir ailənin üzvlərini bir-birindən fərqləndirməyə imkan verən bir ad növüdür. Terminoloji baxımdan, "soyad" sözü "familiya" sinonimi kimi işlənir. Ancaq "familiya" sözünün rus dilindən götürülmüş bir əcnəbi söz olmasına baxmayaraq, "soyad" sözü Azərbaycan dilinin tərkib hissəsidir və daha təbii və mədəni olaraq qəbul edilir.
Etimoloji baxımdan "soyad" sözü "soy" və "ad" sözlərindən əmələ gəlmiş bir birləşmədir. "Soy" sözü bir nəsli, bir qohumluq qrupunu, bir nəslin davamını ifadə edir. Beləliklə, "soyad" sözünün mənası "nəslin adı" kimi izah edilə bilər. Bu mənada soyad, həm bioloji əlaqəni (ata-baba xətti), həm də mədəni-ictimai əlaqəni (ümumi tarix, coğrafi mənşə və s.) əks etdirə bilər.
"Soyad" sözünün işlənmə dairəsi genişdir. Müşahidələr göstərir ki, rəsmi sənədlərdə, hüquqi aktlarda, ədəbiyyatda, gündəlik danışıqda fərqli kontekstlərə uyğun olaraq işlənir. Məsələn: "Mənim soyadım Əliyevdir", "Onun soyadı qədim bir tarixə malikdir", "Bu soyad bütün ölkədə məşhurdur" kimi cümlələrdə "soyad" sözünün mənası və vurğu verdiyi məqamlar dəyişir. Birinci cümlədə şəxsi məlumat verilir, ikincisində soyadın tarixi kökləri vurğulanır, üçüncüsündə isə onun məşhurluğuna işarə edilir.
Qısaca olaraq, "soyad" sözü, bir ailəni və ya nəsli təmsil edən, nəsillər boyu davam edən, şəxsi adı tamamlayan və fərqləndirən bir ad növüdür. Onun mənası sadəcə bir ad deyil, həm də tarixi, mədəni və sosial bir məna daşıyır.