Spermatozoit sözü yunanca sperma (spermatos) – toxum, zoon – canlı və eidos – növ sözlərinin birləşməsindən əmələ gəlmişdir. Beləliklə, sözün etimologiyası "toxum canlısı" və ya "toxum növü" kimi tərcümə oluna bilər. Bu, sözün mənasını tam və dəqiq əks etdirir.
Biologiya elmində spermatozoit, kişi cinsiyyət hüceyrəsi, yəni sperma hüceyrəsi olaraq təyin olunur. Bu, haploid (yarımçıq xromosom dəsti olan) bir hüceyrədir və qadın yumurta hüceyrəsi ilə birləşərək zigot əmələ gətirir. Zigot, yeni bir orqanizmin inkişafının başlanğıcıdır.
Spermatozoitin quruluşu mürəkkəbdir və hərəkət etmək, yumurta hüceyrəsinə çatmaq və onu mayalandırmaq üçün xüsusi adaptasiyalara malikdir. Baş hissəsində genetik material (DNK), boyun hissəsində mitoxondriyalar (enerji istehsalı üçün) və quyruq hissəsində isə hərəkətliliyi təmin edən flagellum (kamçı) yer alır.
Spermatozoit sözü yalnız biologiya və tibb sahələrində deyil, həm də elmi ədəbiyyatda, məsələn, reproduktiv biologiya, genetika və embriologiya ilə əlaqədar məqalə və kitablarda geniş istifadə olunur. Məsələn:
- "Tədqiqatlar göstərir ki, siqaret çəkmə spermatozoitin hərəkətliliyinə mənfi təsir göstərir."
- "Yumurta hüceyrəsinin mayalanması üçün spermatozoitin akrozomu əhəmiyyətli rol oynayır."
- "Spermatozoitin sayı və keyfiyyəti kişi məhsuldarlığının əsas göstəricilərindən biridir."
Qısaca, spermatozoit termini, kişi cinsiyyət hüceyrəsini, onun quruluşunu, funksiyasını və əhəmiyyətini tam əks etdirən dəqiq və elmi bir termindir.