Azərbaycan dilinin izahlı lüğətlərində "şıqqıldamaq" feli əsasən qısa, sərt, təkrarlanan səslərin çıxması mənasında izah olunur. Lakin bu izah kifayət qədər geniş deyil. "Şıqqıldamaq" sözü daha çox "cıqqıldamaq" sözünə yaxındır və mənası kontekstdən asılı olaraq müxtəliflik göstərir.
Fonetik baxımdan "şıqqıldamaq" sözü [ʃɯɣːɯldaˈmaq] kimi tələffüz olunur. "Şıqq" morfemasının səs təqlidi olduğu aşkar görünür. Bu morfema qısa, iti, metalik bir səsi təsvir edir. "Şıqqıldamaq" sözünün mənası isə bu səsin təkrarlanan, davamlı şəkildə çıxmasını bildirir.
Mənasını daha genişləndirəcək olursaq, "şıqqıldamaq" aşağıdakı hallarda işlənə bilər:
- Kiçik metal əşyaların bir-birinə dəyməsi nəticəsində çıxan səs: Məsələn, "Açarlar çantasında şıqqıldayırdı." və ya "Qəpiklər cibdə şıqqıldayırdı."
- Bəzi quşların səsi: Bəzi quşların səsinin xarakterini təsvir etmək üçün də istifadə oluna bilər, baxmayaraq ki, "cıqqıldamaq" daha uyğundur.
- Başqa səslərin təqlidi: Kontekstdən asılı olaraq, başqa qısa, sərt, təkrarlanan səsləri təsvir etmək üçün də işlənə bilər. Məsələn, yazılı formada "Odun şıqqıldayıb yanırdı" kimi ifadələr mümkündür, lakin burada "çatıldamaq" və ya "çatlamaq" daha uyğundur.
Ümumiyyətlə, "şıqqıldamaq" sözü səs təqlidi olaraq, qısa, iti, metalik və təkrarlanan səsləri təsvir etmək üçün istifadə olunur. Ancaq mənasının tam dəqiqliyi cümlənin kontekstindən asılıdır. "Cıqqıldamaq" sözü ilə sinonim olsa da, "şıqqıldamaq" daha sərt və metalik bir səsi ifadə edir.