Şişləmək feli, əsasən, bir şeyin ucunu şişirdərək forma və ya görünüşünü dəyişdirməyi bildirir. Lüğətlərdə verilən "şiş etmək, ucunu iti eləmək, şiş hala gətirmək" ifadələri bu mənanı qismən əhatə edir, lakin daha geniş və dəqiq izah tələb olunur. Feli daha ətraflı olaraq aşağıdakı kimi izah etmək olar:
Mənşəyi: "Şiş" kökünə "-ləmək" əlavəsi ilə əmələ gəlmişdir. "Şiş" sözü, şişkinlik, şişmə, həcm artımı mənalarını ifadə edir. "-ləmək" isə hərəkət bildirən əlavədir.
Mənası: Şişləmək, bir cismin ucunu, kənarını və ya bir hissəsini mexaniki təsir nəticəsində şişirtmək, qabarıltmaq, həcm və ya qalınlığını artırmaq deməkdir. Bu təsir istiliyin, basqının, dartmanın və ya digər fiziki qüvvələrin tətbiqi ilə əldə edilə bilər. Yalnız ucunun deyil, həmçinin səthin bir hissəsinin də şişməsini bildirə bilər. İzahda vurğulanmalı olan əsas odur ki, bu proses məqsədyönlü və əsasən dəyişiklik yaratmaq üçün həyata keçirilir.
İstifadə nümunələri:
1. Misal olaraq, verilmiş cümlədə olduğu kimi, bığların uclarını maşa ilə şişləmək, bığların uclarını qabartmaq, qalınlaşdırmaq və yuxarı qaldırmaq məqsədini daşıyır. Bu halda, "şişləmək" feli estetik bir dəyişiklik yaratmaq üçün istifadə olunur.
2. Dəmirçi, metal parçasının ucunu çəkiclə vuraraq onu şişləyib, istənilən formaya salır. Burada "şişləmək", metalın formasını dəyişdirmək üçün edilən bir prosesi ifadə edir.
3. Rəssam fırçasını çox boya ilə şişləyərək tuval üzərinə qalın bir rəng qatlayır. Bu misalda isə "şişləmək" fırçanın boya ilə dolmasını və nəticədə boya miqdarının artmasını ifadə edir.
Qısacası, "şişləmək" feli, bir obyektin həcminin və ya bir hissəsinin qalınlığının artırılması məqsədilə həyata keçirilən bir hərəkəti bildirir və bu hərəkət müxtəlif vasitələr və məqsədlər üçün istifadə edilə bilər.