Şorlaşdırmaq felinin Azərbaycan dilindəki mənası, sadəcə "tərkibinə duz hopdurmaq"dan daha geniş və çoxcəhətlidir. Lüğətlərdəki qısa izah, prosesin mahiyyətini tam əks etdirmir. Əslində şorlaşdırmaq, torpaq və ya su kimi bir mühitin duzluğunun artırılması prosesini bildirir. Bu proses təbii səbəblərdən (məsələn, yeraltı suların duzlu olması, buxarlanma nəticəsində duzların səthə çıxması) baş verə bildiyi kimi, insan fəaliyyəti nəticəsində də (məsələn, suvarmada duzlu suyun istifadəsi, sənaye tullantıları) meydana gələ bilər.
Daha dəqiq desək, şorlaşdırmaq aşağıdakı mənaları əhatə edir:
- Fiziki proses: Bir maddənin (torpaq, su, qida məhsulları) tərkibinə duzun mexaniki və ya kimyəvi yolla əlavə edilməsi və nəticədə onun duzluğunun artması.
- Kimyəvi proses: Suyun və ya torpağın tərkibindəki duzların konsentrasiyasının artması. Bu, buxarlanma, sızma və ya digər kimyəvi reaksiyalar nəticəsində baş verə bilər.
- Aqronomik proses: Suvarma nəticəsində torpağın duzlaşması. Suvarma suyu əgər kifayət qədər duzlu olarsa, torpağın şorlaşmasına səbəb ola bilər.
Sözün mənşəyi "şor" sözündəndir. "Şor" özü də yüksək duzlu suyu və ya torpağı ifadə edir. "-laşdırmaq" əlavəsi isə bir prosesi ifadə edir. Beləliklə, şorlaşdırmaq sözü bir şeyə şor xüsusiyyəti qazandırmaq, onu duzlu etmək mənasını verir.
Cümlə içində istifadəsi:
- Uzun illər davam edən suvarma nəticəsində əkin sahələri şorlaşmışdı.
- Fermerlər torpağı şorlaşdırmamaq üçün tədbirlər görürdülər.
- Buxarlanma nəticəsində gölün dibi şorlaşmışdı.
- Qida məhsullarını saxlamaq üçün onları şorlaşdırırlar.
- Sənaye tullantıları çayın suyunu şorlaşdırdı.
Göründüyü kimi, şorlaşdırmaq sözünün mənası genişdir və kontekstdən asılı olaraq müxtəlif mənalarda istifadə oluna bilər.