Azərbaycan dilinin izahlı lüğətlərində "tabaqçalanmaq" sözü "tabaqlanmaq" sözünün sinonimi kimi verilsə də, əslində, daha zərif bir məna çalarını özündə ehtiva edir və sadəcə sinonim kimi qəbul edilməməlidir. "Tabaqlanmaq" daha çox fiziki bir yayılma, düzülmə, səpilmə mənasını verir. Məsələn, "Tozlar otaqda tabaqlanmışdı" deyə bilərik. "Tabaqçalanmaq" isə "tabaqlanmaq"dan fərqli olaraq daha çox, estetik bir element əlavə edərək, nəcib bir səpilmə, incə bir yayılma, nəzakətli bir düzülmə mənasını ifadə edir. Bu, sözün əsasən poetik və bədii üslublarda işlənməsindən də görünür.
Bayatı misalında "Qızılgül axçalandı; Gülü tabaqçalandı" misralarında "axçalanmaq" və "tabaqçalanmaq" sözləri yanaşı gəlsə də, fərqli məna çalarları yaradırlar. "Axçalanmaq" daha çox təbii, spontan bir açılımı, "tabaqçalanmaq" isə daha nizamlı, bədii bir açılımı ifadə edir. Gülün ləçəklərinin şəlalə kimi səpilməsi "axçalanmaq"la, incə, nəzakətli bir şəkildə açılması və yayılması isə "tabaqçalanmaq"la ifadə olunur.
Sözün etimologiyasına baxdıqda, "tabaq" kökünün düzgün, nizamlı bir düzülməni ifadə etməsi ilə əlaqəli olduğu görünür. "-çalanmaq" əlavəsi isə hərəkət bildirən bir şəkilçi olub, bu düzülmənin tədricən, incə bir şəkildə gerçəkləşməsini vurğulayır. Beləliklə, "tabaqçalanmaq" bir şeyin nəzakətli, incə, estetik bir şəkildə yayılması, açılması və ya düzülməsidir.
Cümlə içində istifadəsinə nümunələr:
- Bahar gəldi, çiçəklər bağçada incəcə tabaqçalandı.
- Qar yağışı yerə yumşaq və tabaqçalanaraq yağırdı.
- Şairin sözləri qulağıma nəzakətli və tabaqçalanaraq düşdü.
Göründüyü kimi, "tabaqçalanmaq" sözü özündə zəriflik, nəzakət və estetik bir gözəllik ehtiva edən bir söz olub, sadəcə "tabaqlanmaq"ın sinonimi kimi deyil, daha dəqiq və fərqli məna çalarını nəzərə alaraq işlənməlidir.