Tablaşma sözü, "tablaşmaq" fellərindən törəmiş bir isimdir. Azərbaycan dilindəki "tablaşmaq" feli, əsasən, müəyyən bir qaydada, sıra ilə düzülmə, yığılma, bir-birinin ardınca yerləşmə mənasını verir. Bu düzülmə fiziki cisimlər üçün olduğu kimi, mənəvi anlayışlar, hadisələr və ya fikirlər üçün də istifadə oluna bilər. Beləliklə, "tablaşma" bu sıralanma, yığılma, ardıcıllıq prosesini və ya nəticəsini ifadə edir.
Daha dəqiq olaraq, "tablaşma" sözü müəyyən bir sistemə, qaydaya, şemaya uyğun olaraq elementlərin düzülməsini, yerləşməsini ifadə edir. Bu sistem məkan, zaman və ya məntiqi bir ardıcıllıq ola bilər. Məsələn, kitabxanadakı kitabların alfabetik tablaşması, məlumat bazasında məlumatların tarixə görə tablaşması, hərbi parad zamanı əsgərlərin tablaşması bu anlayışa misal ola bilər. Tablaşma həm də müəyyən bir məqsəd üçün sistemli şəkildə yerləşdirmə prosesini bildirir.
Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, "tab" sözünün əsasən "sıra", "qayda", "mərhələ" mənalarını daşıdığını görərik. Bu məna "tablaşmaq" feli vasitəsilə isim halına gətirilir və "tablaşma" sözü ilə həmin ardıcıllıq, sistematiklik, düzgün yerləşmə ifadə olunur.
Cümlə içərisində istifadəsi:
- Kitabxanada kitabların tablaşması əlifba sırasına görə aparılıb.
- Əsgərlərin parad meydanındakı tablaşması hər kəsi heyran etdi.
- Məlumatların tablaşması axtarış prosesini asanlaşdırır.
- Hadisələrin xronoloji tablaşması tarixi araşdırmalar üçün vacibdir.
- Sənədlərin düzgün tablaşması arxiv işinin səmərəliliyini artırır.
Gördüyümüz kimi, "tablaşma" sözü müxtəlif kontekstlərdə istifadə oluna bilər və hər dəfə də müəyyən bir qaydaya, ardıcıllığa əsaslanan düzülmə, yığılma prosesini və ya nəticəsini ifadə edir.