izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Tağalaq sözü Azərbaycan dilində sap, iplik və digər nazik, uzunsov materialların sarındığı, ümumiyyətlə silindrik və ya konik formaya malik olan bir aləti bildirir. Lüğətlərdə sadəcə "sap, iplik və s. sarınan çarx" kimi tərif edilməsinə baxmayaraq, tağalağın funksiyası və forması müxtəlif ola bilər. Məsələn, ipəkçilikdə istifadə olunan tağalaqlar nazik və hündür, iplik toxuculuğunda istifadə olunanlar isə daha qalın və enli ola bilər. Hətta müəyyən sənət növlərində (məsələn, xalçaçılıqda) digər materialların da sarınması üçün istifadə oluna bilər.

Etimalogiyasına gəldikdə, "tağalaq" sözünün mənşəyi tam aydın deyildir, lakin Türk dillərindən qaynaqlandığı ehtimal olunur. "Tağ" sözü ilə əlaqəli ola bilər ki, bu da əyri, qövsvari, dairəvi forma ifadə edir. "Laq" əlavəsinin isə alət bildirən bir şəkilçi olduğunu fərz etmək olar. Beləliklə, tağalaq "əyri formada olan sarğı aləti" mənasını da verə bilər. Bu, onun forma xüsusiyyətini daha aydın şəkildə ifadə edir.

Nümunə cümlədə ("Arvad ayağa qalxdı və nə isə çaşqınlıqla cəhrənin ora-burasını, tağalağını, iyini, dəstəsini yoxladı") tağalaq, toxuculuq prosesində istifadə olunan bir alət kimi təsvir edilir. Cümlənin konteksti göstərir ki, burada iplik və ya digər bir materialın sarındığı tağalaqdan bəhs olunur. Tağalaq, cəhrənin (toxuculuqda istifadə olunan alət) tərkib hissəsi kimi təqdim olunur və arvadın çaşqınlıqla axtarış apardığı əşyalardan biridir. Tağalaq sözü bu cümlədə konkret bir əşyanı, yəni ipliyin sarındığı çarxı göstərir.

Qısacası, "tağalaq" sözü, sadə bir tərifə nisbətən daha geniş məna kəsb edən və müxtəlif kontekstlərdə fərqli istifadə formalarına malik olan bir termindir. Onun etimologiyasının daha dəqiq tədqiqi sözün mənasının daha əhatəli başa düşülməsinə kömək edə bilər.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz