Tamarzı sözü Azərbaycan dilində geniş yayılmış, əsasən kənd əhalisi arasında işlənən bir sözdür. Etimologiyasına nəzər salsaq, ərəb dilindəki "تَمَ" (təmə) – "arzulamaq", "həsrət qalmaq" və fars dilindəki "ارزو" (ərzu) – "arzu", "istək" sözlərindən təşəkkül tapdığını görürük. Beləliklə, tamarzı sözünün kökü arzu və həsrətdə olmaq fikrindədir.
Lüğətlərdə qeyd edildiyi kimi, tamarzı əsasən yemək və içməklə bağlı istək və həsrəti ifadə edir. Ancaq mənanın daha geniş və dəqiq şərhinə ehtiyac var. Tamarzı sadəcə "acıqmaq", "susamaq", "ac qalmaq" mənalarından daha çox, müəyyən bir şeyə, xüsusilə yemək və içkiyə duyulan güclü, qarşı durulmaz istəyi, həsrəti bildirir. Bu istək uzun müddət davam edən acılıq və susuzluqdan yaranan fiziki ehtiyacı deyil, həm də psixoloji bir vəziyyəti əks etdirir; həmin yemək və ya içkinin insanı necə rahatlaşdıracağı, onun üçün nə qədər vacib olduğu barədə güclü bir istək və arzu.
Misal üçün, "Kəndlinin uşağı isti xörəyə tamarzı idi" cümləsində uşağın sadəcə ac olduğunu deyil, isti xörəyə olan güclü istəyini, həsrətini ifadə edir. Uşaq sadəcə ac deyil, həm də isti xörəyin ona verəcəyi rahatlığı, doyma hissini çox istəyir. Bu cümlədə "tamarzı" sözü yalnız fiziki ehtiyacı deyil, həm də uşağın psixoloji vəziyyətini ifadə edir.
Tamarzı sözü digər cümlələrdə də bu mənada işlənə bilər: "Qışda soyuqda qalan səyyah isti çaya tamarzı idi.", "Uzun müddət aclıq çəkən səyahətçi şirin meyvələrə tamarzı idi." Bu nümunələrdə də sözün sadəcə ac və susuzluqdan daha çox, məqsədli bir şəkildə müəyyən yemək və içkiyə olan güclü arzu və həsrəti ifadə etdiyi aydın görünür.
Qısaca, tamarzı sözü Azərbaycan dilinin zəngin leksikasında özünəməxsus yerə malik olan, sadəcə ac və susuzluqdan daha çox, müəyyən bir yemək və ya içkiyə duyulan güclü istəyi, həsrətini ifadə edən, rəngarəng mənaları özündə əks etdirən bir sözdür.