Tarac (fars. تاراج - tārāj) sözü Azərbaycan dilində qarət, çapovul, talan mənalarında işlənən bir isimdir. Lüğətlərdə sadəcə "qarət, çapovul, talan" kimi təqdim olunmasına baxmayaraq, mənası daha çoxşaxəlidir və kontekstdən asılı olaraq müxtəlif nüanslar daşıya bilər. Sözün mənşəyi fars dilinə gedib çıxır və orada da oxşar mənaları əks etdirir. “Talan” sözü ilə müqayisədə “tarac” daha çox qüvvə və zorakılıq elementini önə çəkir. Yəni, sadəcə əşyaların götürülməsi deyil, həm də şiddət, qorxu və məcburiyyət ifadə edir.
“Tarac etmək” fellərinin istifadəsi də bu mənanı daha da aydınlaşdırır. Sadəcə "talan etmək" deyilməklə kifayətlənməyərək, “çapıb talamaq” və “qarət etmək” kimi ifadələrlə birlikdə işlənməsi sözün mənasının zorakılıq və qüvvə elementini vurğuladığını göstərir. “Çapıb talamaq” ifadəsi düşmən qüvvəsinin sürətli, gözlənilməz və şiddətli hücumunu, “qarət etmək” isə planlı, hədəfli və daha çox maddi dəyərlərə yönəlmiş bir əməliyyatı ifadə edir. Beləliklə, “tarac etmək” həm qarət, həm də çapıb talamaq mənalarını qəbul edir, amma hər iki halda da zorakılıq və məcburiyyət əsas xüsusiyyətlərdir.
Cümlə içində istifadəsinə nümunələr:
- Düşmən ordusu şəhəri tarac etdi, hər yeri viran qoydu.
- Qarətçilər evi tarac edərək bütün qiymətli əşyaları apardılar.
- Yağmacılar kəndi tarac edib, əhalini qorxuya saldılar.
- Tarix boyu bir çox şəhər və kəndlər düşmənlər tərəfindən tarac olunub.
Qısacası, “tarac” sözü sadəcə əşyaların oğurlanması deyil, şiddət, zorakılıq və məcburiyyətlə müşayiət olunan qarət, çapovul və talan əməliyyatını ifadə edən daha güclü bir termindir. Onun “talan” sözündən fərqi də məhz bu zorakılıq və qüvvə elementindədir.