Tayfa [ər. taifə] sözü, sinifli cəmiyyətin yaranmasından əvvəlki dövrlərdə mövcud olmuş, qohumluq əlaqələrinə, ortaq dilə və ümumi yaşayış əraziyə əsaslanan insan qrupunu ifadə edir. "Qövm" sözü ilə sinonim olsa da, "tayfa" daha çox qohumluq əlaqələrinin güclü olduğu və ərazi baxımından nisbətən daha kiçik, daha sıx bağlı bir qrup insanı təsvir edir. Qövm isə daha geniş ərazini əhatə edən, bəzən bir-birinə qohumluq əlaqəsi ilə bağlı olmayan, lakin mədəni, dil və ya tarixi ümumiyyətləri olan daha böyük insan topluluğunu ifadə edə bilər.
Etimoloji baxımdan, sözün ərəb mənşəli "taifə" sözündən gəldiyini görürük. "Taifə" sözü "qrup", "qəbilə", "cəmiyyət" mənalarını da ehtiva edir. Lakin Azərbaycan dilində "tayfa" sözü daha spesifik olaraq qohumluq əlaqələrinə əsaslanan, nisbətən kiçik və bir-biri ilə sıx bağlı bir qrup insanı ifadə etmək üçün istifadə olunur.
Cümlə içərisində "tayfa" sözünün necə işləndiyinə dair nümunələr:
- Qədim türk tayfaları geniş ərazilərdə köçəri həyat tərzi sürürdülər.
- Onun tayfası uzun illər boyu bu ərazilərdə yaşamışdı.
- Tarixçilər müxtəlif tayfaların mədəniyyətlərini araşdırırlar.
- Bu tayfa öz adət-ənənələrinə çox bağlıdır.
Göründüyü kimi, "tayfa" sözü tarixi kontekstdə, etnoqrafik araşdırmalarda və qohumluq əlaqələrinə toxunan mətnlərdə tez-tez işlədilir. Sözün mənası kontekstdən asılı olaraq müəyyən dərəcədə dəyişə bilər, lakin əsas mənası qohumluq əlaqələrinə əsaslanan, ümumi dil və əraziyə malik, nisbətən kiçik bir insan qrupudur.