Təbiətən zərfi Azərbaycan dilində "xılqətcə", "fitrətən", "yaradılışında" mənalarında işlənir. Bu zərf, bir varlığın özündə olan, əldə edilməmiş, anadangəlmə xüsusiyyətini, xarakterini və ya meylinin altını xətt çəkir. Mənşə etibarilə ərəb dilindən gələn "təbiət" sözünün zərf halıdır. "Təbiət" sözü öz növbəsində "xarici görünüş", "yaradılış", "fitrət" mənalarını ifadə edir.
İzahı daha da genişləndirək: "Təbiətən" sözü, hər hansı bir varlığın (insan, heyvan, bitki və ya hadisə) əsas xüsusiyyətlərindən, quruluşundan, daxili tərkibindən irəli gələn, sonradan qazanılmamış xüsusiyyətlərini bildirir. Bu xüsusiyyətlər həm fiziki, həm də mənəvi ola bilər. Məsələn, fiziki təbiətən güclü, mənəvi təbiətən mehriban.
Misallar:
- Təbiətən utancaqdır.
- O, təbiətən bacarıqlı rəssamdır.
- Bu bitki təbiətən soyuq iqlimə davamlıdır.
- Həmin ərazinin torpağı təbiətən qurudur.
- O, təbiətən liderlik xüsusiyyətlərinə malikdir.
Gördüyümüz kimi, "təbiətən" zərfi müxtəlif kontekstlərdə işlədilərək həm insanlara, həm də cansız varlıqlara, hadisələrə aid olaraq onların anadangəlmə xüsusiyyətlərini vurğulayır. "Xilqətcə", "fitrətən" sinonimləri ilə tam eyni mənada işlənsə də, "təbiətən" daha geniş yayılmış və daha çox istifadə olunan bir sözdür.