Tələskənlik sözü Azərbaycan dilində geniş yayılmış bir söz olub, həm isim, həm də sifət kimi işlənə bilir. Əsasən bir insanın davranış xüsusiyyətini, xarakter əlamətini ifadə edir. Lüğətlərdə sadəcə "tələsmə xasiyyəti; səbirsizlik, hövsələsizlik" kimi izah edilməsinə baxmayaraq, mənası daha çox qatlara malikdir.
Etimologiyası: "Tələskənlik" sözü "tələsmək" fellərinin isim halından əmələ gəlmişdir. "Tələsmək" özü də türk dillərinin ortaq leksikasına aiddir və kökünün qədim türk dillərindən gəldiyi ehtimal olunur. Tərkibindəki "tələs-" hissəsi sürət, tezlik mənasını verir. "-kənlik" isə isim şəkilçisi olub, keyfiyyət və ya xüsusiyyəti bildirir.
Mənasının genişləndirilməsi: Tələskənlik sadəcə səbirsizlik və hövsələsizlikdən ibarət deyil. Bu, həm də diqqətsizlik, ehtiyatsızlıq, dəqiqlikdən uzaq olmaq, işləri natamam qoymaq, nəticələri düşünmədən hərəkət etmək kimi mənaları özündə ehtiva edir. Tələskən insan tez-tez səhvlər edir, işlərini vaxtında və keyfiyyətlə başa çatdıra bilmir, həm özünə, həm də ətrafındakılara ziyan vura bilir. Hətta bəzi hallarda təhlükə yarada bilər.
Cümlədə işlənmə nümunələri:
- Onun tələskənliyi hər şeyi korlayır.
- Tələskənlik yaxşı nəticə verməz.
- O, özünün tələskən xasiyyəti ilə tanınırdı.
- Tələskənlik üzündən avtomobil qəzasına düşdü.
- İmtahan suallarına tələskənliklə cavab verdi və çox səhv etdi.
Nəticə: Tələskənlik, sadəcə bir söz deyil, insanın davranışlarında özünü göstərən mürəkkəb bir xüsusiyyətdir. Bu xüsusiyyətin nəticələri müsbət deyil və həm fərdi, həm də sosial həyatda problemlərə səbəb olur. Ona görə də tələskənlikdən çəkinmək və işlərə daha diqqətli yanaşmaq vacibdir.