izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Təpimə (təpimək felindən törəmə) sözü Azərbaycan dilində bir neçə mənada işlənir. Əsas mənası "təpəyə bənzər qabar, şişkinlik" deməkdir. Bu mənada təpimə, torpağın səthindəki təbii yüksəkliklərə və ya süni olaraq yaradılmış qabarlara aid edilir. Məsələn, "Tarlanın ortasında kiçik bir təpimə var idi." cümləsində təpimə, torpağın yüksəlmiş hissəsini bildirir. Əgər həmin yüksəklik daha böyükdürsə, onda "təpə" kəlməsi daha uyğun gələr.

Sözün ikinci mənası daha məcazi olub, "bir şeyin üstündəki şişkin, qabarıq hissə" anlamını daşıyır. Bu mənada, təpimə hər hansı bir cisim üzərindəki qabarıqlığı, şişkinliyi ifadə edə bilər. Məsələn, "Paltarın cibinin üzərində kiçik bir təpimə əmələ gəlmişdi" cümləsində təpimə, cib üzərindəki şişkinliyi bildirir. Bu mənada “qabarma”, “şişkinlik”, “qabar” kimi sözlərlə sinonim ola bilər, lakin kontekstə görə bunlardan daha obrazlı və konkret olur.

Təpimə sözünün etimologiyasına nəzər salsaq, "təpə" sözündən törəmə olduğunu görərik. "-mə" əlavəsi isə isim halını ifadə edir. Beləliklə, "təpimə" sözü "təpəyə bənzər" mənasını daşıyır. Ancaq bu bənzərlik yalnız forma baxımından deyil, həm də həcmin və hündürlüyün nisbi kiçikliyini ifadə edir. Yəni "təpə" daha böyük, daha nəzərəçarpan bir yüksəklikdir, "təpimə" isə daha kiçik, nisbətən az nəzərə çarpan bir qabar.

Ümumiyyətlə, "təpimə" sözü az işlənən sözlər sırasındadır və əsasən regional dialektlərdə daha çox rast gəlinir. Ədəbi dildə istifadə edildikdə isə kontekstə xüsusi diqqət yetirilməlidir ki, mənası düzgün anlaşılırsın.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz