Təsnif (ər. تصنيف - taṣnīf) sözü ərəb mənşəli olub, "təsnif etmək", "ayırmaq", "qruplaşdırmaq" mənalarını verir. Azərbaycan dilində istifadəsində bir neçə məna çalarına sahibdir. Əsas mənası hər hansı bir obyekt və ya hadisənin müəyyən meyarlara (fərqləndirici əlamətlər, xüsusiyyətlər, xassələr) əsasən müxtəlif siniflərə, qruplara, kateqoriyalara, dərəcələrə və ya növlərə bölünməsini, sistematik şəkildə təşkil edilməsini ifadə edir. Bu təsnifat elmi, praktiki və ya sadəcə təsviri xarakter daşıya bilər.
Təsnifat prosesi müəyyən prinsiplərə əsaslanır. Bu prinsiplər obyektlər arasındakı oxşarlıq və fərqləri müəyyən etməkdən, bu əsasda isə onların müvafiq qruplara bölünməsindən ibarətdir. Təsnifatın düzgünlüyü və əhəmiyyəti seçilmiş meyarların obyektivliyi və əhatəliliyindən, eləcə də təsnifatın məqsədinə uyğunluğundan asılıdır. Məsələn, bitkilərin təsnifatı onların morfoloji xüsusiyyətlərinə, genetik quruluşuna və ya ekoloji uyğunlaşmalarına əsaslana bilər.
Təsnif sözü müxtəlif kontekstlərdə işlənə bilər. Məsələn:
- Elmi təsnifat: Biologiya, kimya, geoloji və s. sahələrdə canlılar aləminin, kimyəvi birləşmələrin, mineral və süxurların elmi əsaslara uyğun olaraq təsnifatı.
- Kitab təsnifatı: Kitabxanalar və arxivlərdə kitabların və digər sənədlərin mövzu, müəllif və ya digər meyarlara əsasən təşkil edilməsi.
- İctimai təsnifat: İnsanları sosial-iqtisadi vəziyyətlərinə, peşələrinə, milliyyətlərinə və s. əsasən qruplaşdırma.
- Statistik təsnifat: Statistik məlumatların təhlilində müxtəlif kateqoriyalara görə məlumatların təşkili.
Beləliklə, "təsnif" sözü sadəcə bir ayırma prosesini deyil, həm də bu prosesin elmi və ya praktik əhəmiyyətini, sistematik təşkilini və prinsiplərini ifadə edir. Sözün mənası kontekstdən asılı olaraq dəqiqləşdirilə bilər.