Təsnif (ər. تصنيف - taṣnīf) musiqi terminidir. Ərəb mənşəli olan bu söz, əslində "təsnif etmək", "təşkil etmək", "düzəltmək" mənalarını daşıyan taṣnīf (تصنيف) felindən törəmədir. Musiqi kontekstində isə təsnif, dəsgahın müxtəlif şöbələri (hicaz, rast, şur və s.) arasında keçid rolunu oynayan, əvvəlki şöbənin mərhələsini tamamlayıb sonrakı şöbəyə keçidi asanlaşdıran, xüsusi bir forma və quruluşa malik nəğmədir.
Təsnifin, sadə bir keçid mahnısından fərqli olaraq, özünəməxsus bədii-musiqi quruluşu və ifa xüsusiyyətləri vardır. Bu quruluş əsasən dəqiq və sabit ölçüyə (məsələn, 4/4, 2/4 və s.) əsaslanır və səlis, axıcı bir melodiya ilə xarakterizə olunur. Təsnifdə əsasən modal (məqamlı) musiqi prinsiplərinə əməl olunur və ifaçının virtuozluq bacarıqlarını nümayiş etdirməsinə imkan yaradır. Onun həm də bədii-estetik funksiyası vardır; musiqi əsərinin bədii bütövlüyünə və təsir gücünə müsbət təsir göstərir.
Müxtəlif cümlələrdə işlənmə nümunələri:
- Konsertdə xanəndə gözəl bir təsnif ifa etdi.
- Təsnif dəsgahın bir şöbəsindən digərinə keçidi təmin edən musiqi parçasıdır.
- Bu təsnif hicazdan rast dəsgahına keçidi mükəmməl şəkildə əks etdirir.
- Xanəndənin ifasında təsnif musiqinin incəliklərini özündə əks etdirirdi.
Beləliklə, təsnif sadəcə bir keçid mahnısı deyil, özünəməxsus musiqi forması və estetik dəyərə malik, dəsgah sistemində mühüm rol oynayan bir elementdir.