Toxaclama: "Toxaclamaq" felindən törəmiş isimdir. Əsas mənası, toxumaq hərəkətinin məhsulu olan, toxunmuş parçanın, xalçanın və ya digər toxunma əşyalarının üzərində aparılan bədii işləmə, naxışlama və ya bəzəmə prosesi deməkdir. Lakin məna konteksdən asılı olaraq müxtəlif çalarlar ala bilər.
Geniş mənada, toxaclama hər hansı bir materialın üzərində, xüsusilə də ipliklərin və ya digər nazik materialların istifadəsi ilə edilən hər cür bədii və ya praktik işləməni əhatə edə bilər. Bu, sadəcə naxış toxumaqdan tutmuş, daha mürəkkəb və incə işləmələrə, məsələn, şəkil toxumağa, xalçaçılıqda müxtəlif üsulların tətbiqinə qədər geniş bir spektrdə təzahür edə bilər. Həmçinin, bəzən "toxaclama" termini xalça və ya parça üzərində edilən təmir işləri üçün də istifadə edilə bilər, məsələn, cırıqların bərpası və ya yeni hissələrin əlavə edilməsi.
Mənşəcə, söz türk dillərindən gəlir və "toxumaq" felindən törəmədir. "Toxumaq" öz növbəsində qədim türk dillərindəki kök sözlərlə bağlıdır və əsas mənası "bir-birinə bağlamaq", "birləşdirmək"dir. Beləliklə, "toxaclama" sözünün kökü də material parçalarının, ipliklərin bir-birinə bağlanması, birləşdirilməsi və bədii şəkildə dizayn edilməsi ilə bağlıdır.
Cümlədə işlənmə nümunələri:
- Bu xalçanın toxaclaması əsl sənət əsəridir.
- Köhnə paltarı toxaclayaraq yenidən geyinə bilər.
- O, illərlə toxaclama ilə məşğul olub və özünün unikal üslubunu yaradıb.
- Xalçanın toxaclamasında müxtəlif rəngli ipliklər istifadə olunub.
- Toxaclama texnikasının mürəkkəbliyi onun qiymətini artırır.
Yekun olaraq, "toxaclama" sözü sadəcə toxuma prosesini deyil, həm də bu proses nəticəsində əldə edilən bədii və ya praktik işləməni, naxışlama və bəzəməni əhatə edən daha geniş bir məna daşıyır. Sözün mənası kontekstdən asılı olaraq dəqiqləşdirilir.