Turşlaşdırma (turşlaşdırmaq feliindən törəmə) termini kimyəvi və bioloji prosesləri əhatə edən geniş bir mənaya malikdir. Ümumi mənası bir maddənin və ya mühitin turş xassəsinin artırılmasıdır. Bu artım hidrogen ionlarının (H+) konsentrasiyasının yüksəlməsi ilə xarakterizə olunur. Turşlaşdırma, pH miqyasında azalma ilə ölçülür; pH 7-dən aşağı dəyərlər turş mühitin göstəricisidir.
Kimyəvi kontekstdə turşlaşdırma, turşu əlavə etməklə, məsələn, sirkə turşusu əlavə etməklə, ya da turş əmələ gətirən bir reaksiya vasitəsilə baş verə bilər. Məsələn, karbon dioksidin suda həll olması karbon turşusunun əmələ gəlməsinə səbəb olur və bununla da suyun turşlaşmasına gətirib çıxarır. Sənaye proseslərində, turş maddələrin məqsədli şəkildə əlavə edilməsi ilə müxtəlif məhsulların istehsalı zamanı turşlaşdırma tətbiq olunur.
Bioloji kontekstdə turşlaşdırma daha çox ətraf mühitin turşlaşması mənasını verir. Bu, əsasən atmosfer çirklənməsinin, xüsusilə də yanacaqların yandırılması nəticəsində hava atmosferinə atılan kükürd və azot oksidlərinin təsiri ilə baş verir. Bu qazlar su buxarı ilə reaksiyaya girir və turşu yağışları əmələ gətirir. Torpağın, göllərin və okeanların turşlaşması bioloji müxtəlifliyə mənfi təsir göstərir və ekosistemlərin tarazlığını pozur. Həmçinin insan orqanizmində də turşlaşma prosesləri mövcuddur və bu, müxtəlif xəstəliklərin inkişafına gətirib çıxara bilər.
Cümlədə işlənmə nümunələri:
- Qida sənayesində turşlaşdırma prosesləri məhsulların saxlama müddətini uzatmaq üçün istifadə olunur.
- Atmosferin turşlaşması ekoloji tarazlığı ciddi şəkildə pozur.
- Torpağın turşlaşması bitkilərin böyüməsini əngəlləyir.
- Kimyəvi reaksiya nəticəsində məhlulun turşlaşması müşahidə olundu.
- İnsan orqanizminin turşlaşmasının qarşısını almaq üçün düzgün qidalanmaq vacibdir.