izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Turşlaşma sözü "turşlaşmaq" feliindən törəmiş bir isimdir. Azərbaycan dilindəki "turş" sözünün kökü qədim türk dillərinə, hətta daha uzaqlara, Proto-Altay dillərinə qədər gedib çıxır və əsasən "acı", "kəskin dadlı", "xoşagəlməz dadlı" mənalarını ifadə edir. Zamanla bu məna genişlənərək kimyəvi turşuluq anlayışını da əhatə etmişdir. Beləliklə, "turşlaşma" sözü müxtəlif kontekstlərdə fərqli mənalarda işlənə bilər.

Kimyəvi kontekstdə turşlaşma, bir maddənin pH səviyyəsinin aşağı düşməsini, yəni daha turş hal almasını bildirir. Bu proses, hidrogen ionlarının (H+) konsentrasiyasının artması ilə əlaqədardır. Məsələn, yağış sularının hava kirliliyindən təsirlənərək turşlaşması, torpağın turşlaşması, qida məhsullarının turşlaşması bu mənaya aid misallardandır. Kimyəvi turşlaşma prosesi müxtəlif kimyəvi reaksiyalar nəticəsində baş verə bilər.

Bioloji kontekstdə isə turşlaşma, bədənin və ya orqanizmin müəyyən hissələrinin pH səviyyəsinin aşağı düşməsi ilə əlaqədar ola bilər. Məsələn, mədə turşusunun artması nəticəsində mədənin turşlaşması, südün turşlaşması (bakteriyaların təsiri ilə), ət məhsullarının turşlaşması (fermentasiya prosesi) bu kateqoriyaya aiddir. Bu halda turşlaşma, çürümə, pozulma prosesləri ilə əlaqələndirilə bilər.

Metaforik mənada isə "turşlaşma" sözü əhval-ruhiyyənin pisləşməsini, qıcıqlanmanı, əsəbiliyi ifadə edə bilər. Məsələn: "Uzun müddət davam edən gərginlikdən sonra əhval-ruhiyyəsi turşlaşmışdı." Bu kontekstdə söz, əsasən emosional vəziyyətin kəskinləşməsini bildirir.

Qısacası, "turşlaşma" sözü kimyəvi, bioloji və metaforik mənalarda işlənə bilən çoxmənalı bir sözdür. Konkret mənası istifadə olunduğu kontekstdən asılı olaraq dəyişir. Müəyyən bir kontekstdə istifadə olunduqda, həmin kontekstdə aydınlıq gətirən əlavə sözlər və ifadələr də işlənə bilər.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz