izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Ucqar sözü Azərbaycan dilində geniş yayılmış bir sözdür və əsasən coğrafi mənada işlənir. Lüğətlərdə sadəcə "bir yerin ən uzaq hissəsi, kənarı" kimi tərif edilməsinə baxmayaraq, mənası daha zəngindir və kontekstdən asılı olaraq müxtəlif çalarlar əldə edə bilir.

Etimoloji baxımdan, "uc" və "-qar" şəkilçilərindən təşkil olunmuşdur. "Uc" sözü "kənar, son, hədd" mənalarını ifadə edir. "-qar" şəkilçisi isə məkana aidlik bildirən, "yer, məkan" mənalarını əks etdirən bir şəkilçi kimi işlənir. Beləliklə, "ucqar" sözü hərfi mənada "ucun yeri, ucun məkanı" deməkdir və bir yerin ən uzaq, ən əlçatmaz, ən kənar nöqtəsini ifadə edir.

Ancaq "ucqar" sözünün mənası yalnız coğrafi məhdudiyyətlərlə məhdudlaşmır. Məsələn, "fikirləri ucqarlarda idi" deyərkən, şəxsin düşüncələrinin çox uzaqlara, qeyri-adi, qeyri-adi və ya qeyri-real fikirlərə yönəldiyini ifadə edirik. Bu halda "ucqar" metaforik mənada işlənir və "çox uzaq, nadir, əlçatmaz" mənalarını əldə edir.

Verilən nümunə cümləsində ("Nigar nə Koroğluya baxdı, nə dəlilərə baxdı, yavaş-yavaş təpənin lap ucqarlarına gəldi") "ucqar" sözü coğrafi mənada işlənmişdir. Nigarın təpənin ən uzaq, ən kənar nöqtəsinə çatdığını göstərir. Bu cümlədə "ucqar" sözünün əlavə olaraq "tənha", "səssiz", "yalnız" kimi emosional çalarlar da daşıdığını müşahidə etmək olar.

Qısaca, "ucqar" sözü bir çox kontekstdə işlənə bilən çoxmənalı bir sözdür. Əsas mənası coğrafi olaraq "bir yerin ən uzaq hissəsi, kənarı" olsa da, metaforik mənada da "çox uzaq, nadir, əlçatmaz, tənha" kimi mənaları əks etdirə bilir. Onun işlənmə üsulu və konteksti mənasının dəqiq müəyyən edilməsində mühüm rol oynayır.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz