Uğuldamaq felinin Azərbaycan dilindəki mənası geniş və çoxcəhətlidir. Lüğətlərdə əsasən “uğultu səsi çıxarmaq” kimi sadə bir izah verilmiş olsa da, bu fəlin istifadəsi kontekstdən asılı olaraq daha zəngin mənalar kəsb edə bilir.
Əsas mənası olan "uğultu səsi çıxarmaq" külək, dəniz, maşın mühərriki kimi təbiət hadisələri və ya texniki qurğuların yaratdığı alçaq, dərin, davamlı səslər üçün işlənir. Məsələn, "Külək şiddətlə uğuldayır" cümləsində uğuldamaq felinin işlənməsi küləyin yaratdığı güclü, davamlı və alçaq səsi ifadə edir. Bu mənada, fəlin sinonimləri kimi "vızıldamaq", "hürültü etmək", "inləmək" sözlərini göstərmək olar, lakin hər birinin özünəməxsus semantik fərqləri mövcuddur.
Uğuldamaq feli, həmçinin, heyvanların, xüsusilə də böyük və güclü heyvanların (məsələn, qurd, ayı) çıxardıqları dərin, iniltili səsləri təsvir etmək üçün də işlədilə bilər. Bu mənada, "Qurd meşədə qorxunc şəkildə uğuldayırdı" cümləsində fəlin ifadə etdiyi qorxu və təhlükəni vurğulayan bir emosional yük daşıyır.
Daha metaforik mənada isə, uğuldamaq, bir şeyin içindəki boşluqdan, çatından və ya qüsurundan çıxan alçaq səs üçün işlədilə bilər. Məsələn, "köhnə bina uğuldayır" ifadəsi binanın köhnəlməsi və dağılmaq ərəfəsində olması ilə əlaqəli bir səs-küyə işarə edir. Bu mənada, fəlin sinonimi kimi "cırmalamaq", "qırıldamaq" sözlərini göstərmək olar.
Uğuldamaq felinin etimologiyası qədim türk dillərinə gedib çıxır və “uğul” sözündən törəmişdir. “Uğul” sözü isə alçaq, dərin səsləri ifadə etmək üçün işlədilən bir kökdür. Fəlin qrammatik cəhətdən istifadəsi müxtəlifdir və müxtəlif zaman formaları, əvəzliklər və məsdər şəkilləri ilə istifadə olunur.
Verilən nümunədəki “Kənarda buzlu ruzigar şikayətli bir yaralı heyvan iniltisi ilə telefon tellərinə toxunur və...” hissəsində isə uğuldamağın səs təsviri ilə bağlı bir mənası vurğulanır. Bu mənada uğuldamaq küləyin yaratdığı səsin yaralı heyvanın iniltisinə bənzədilməsi ilə xarakterizə olunur.