Umsuq sifəti, əsasən ümidlərin boşa çıxması, intizarın, gözləmənin, arzunun reallaşmaması mənasını ifadə edir. Lüğətlərdəki qısa izah, sözün dolğun mənasını tam əks etdirmir. Umsuq, sadəcə "öz ümidində aldanmış" olmaqdan daha çox, bəzən dərin bir məyusluq, ümidsizliyə qərq olma, ruh düşkünlüyü və hətta məğlubiyyət hissi ilə müşayiət olunan bir vəziyyəti ifadə edir. Belə ki, umsunmuş insan yalnız aldanmış deyil, eyni zamanda ümidini itirmiş, gələcəyə inamı sarsılmış, dərin bir tənha və məyusluq içindədir. Sözün kökü Türk dillərindən gəlməklə, “ümud” sözü ilə sıx bağlıdır və “ümudun kəsilməsi” mənasını əks etdirir.
Umsuq etmək fellisi isə, bir başqasının ümidlərini boşa çıxarmaq, aldatmaq, yalan ümidlər bəslətmək mənasını daşıyır. Bu fellinin mənası, sadəcə "umsundurmaq"dan daha genişdir. Çünki "umsundurmaq" yalnız ümidin yaradılmasını və sonradan boşa çıxmasını ifadə edirsə, "umsuq etmək" daha məqsədli və bəzən qəsdən həyata keçirilən bir hərəkəti ifadə edir. Məsələn, birini aldadaraq onun bir işə gözlədiyi nəticəni əldə etməsinin qarşısını almaq, onun ümidini pozmaq “umsuq etmək” feli ilə ifadə oluna bilər.
Cümlə içində nümunələr:
"İllərdir gözlədiyi xəbər gəlməyincə, umsuq və ümidsiz qaldı." (Burada "umsuq" sifəti dərin bir məyusluğu ifadə edir.)
"Sözləri ilə onu umsuq etdi, bütün ümidlərini boşa çıxardı." (Burada "umsuq etmək" feli qəsdən aldatma mənasını verir.)
"Umsuq baxışları hər şeyi danışırdı; illər boyu qurduğu planlar puç olmuşdu." (Burada "umsuq" sifəti həm məyusluğu, həm də baş vermiş hadisənin nəticəsini əks etdirir.)
"Onu boş ümidlərlə umsuq etməyə çalışdılar, amma baş tutmadı." (Burada "umsuq etmək" cəhd mənasında işlənir.)
Beləliklə, "umsuq" sözü yalnız sadə bir mənaya malik deyil, kontekstə görə müxtəlif çalarlarda ifadə oluna bilər. Sözün zəngin mənasını dərk etmək üçün cümlə içindəki işlənməsini diqqətlə təhlil etmək lazımdır.