Usanmaq (f.): Bu feilin əsas mənası fiziki və ya emosional yorğunluq, bezginlik, təngə gəlmək hissidir. Həm də bir işdən, şəxsdən və ya vəziyyətdən bezmək, dərin bir narazılıq və ya bezmişlik hissi ilə əlaqələndirilir. Lüğətlərdəki "təngə gəlmək, bıqmaq, bezmək, canı sıxılmaq, yorulmaq, üzülmək" kimi ifadələr usanmağın müxtəlif aspektlərini əks etdirir, lakin bu, yalnız "yorğunluq" mənası ilə məhdudlaşmır. Usanmaq, dərin bir psixoloji vəziyyətin ifadəsidir.
Etimologiya: Sözün mənşəyi türk dillərinə aiddir. "Us" kökü, "bitmək, tükənmək" mənasını verir. "-maq" isə feil şəkilçisidir. Beləliklə, usanmaq əslində "enerjinin, həvəsin bitməsi, tükənməsi" mənasını ifadə edir.
İstifadə nümunələri:
1. Fiziki usanma: "Bütün gün ağır işlədikdən sonra çox usanmışdıq." (Burada fiziki yorğunluq əsasdır.)
2. Emosional usanma: "Onun daim narazılığı məni usanmışdı." (Burada insandan bezmək, onun mənfi davranışlarından bezmək ön plandadır.)
3. Davranış usanması: "Eyni işi dəfələrlə təkrarlamaqdan usanmışdı." (Burada bir işin təkrarından bezmək, monotonluqdan yorulmaq vurğulanır.)
4. Ümidsizlikdən usanma: "Həyatın çətinliklərindən usanmışdı, ümidini itirmişdi." (Burada həyatın ağır yükündən bezmək, ümidsizlik hissi daha önə çıxır.)
Göründüyü kimi, "usanmaq" feili geniş kontekstdə istifadə olunan çoxmənalı bir sözdür. Onun mənası cümlənin strukturuna və kontekstə görə dəyişir. Sadəcə "yorulmaq" mənası ilə kifayətlənmək sözün zəngin məna çalarlarını tam əks etdirmir.