Usanmazlıq sözü Azərbaycan dilində geniş işlənən və "yorulmamaq, tükənməmək" mənasını ifadə edən bir sözdür. Lüğətlərdə sadəcə "yorulmazlıq" kimi qeyd edilməsinə baxmayaraq, mənası daha geniş və çoxqatlıdır. "Yorğunluq" fiziki tükənməni ifadə edərkən, "usanmazlıq" həm fiziki, həm də mənəvi, bəzən isə hətta intellektual səviyyədə davamlılığı, dayanıqlılığı və əzmkarlığı əks etdirir.
Etimalogiyasına nəzər salsaq, "usanmaq" felindən törəmiş "usanmazlıq" sözünün əsasında "usanmaq" – bir işdən bezmək, yorulmaq, əsəbiləşmək, məmnun olmaq, dəyişiklik istəmək kimi mənalar yatır. "Usanmazlıq" isə bu həzzsizlik, bezginlik vəziyyətinin tam əksini, yəni davamlı səylə, həvəslə və əzmlə bir işlə məşğul olmağı bildirir.
Cümlə içərisində "usanmazlıq" sözü müxtəlif kontekstlərdə işlənə bilər:
- Onun işə olan usanmazlığı hər kəsi heyrətləndirirdi. (Burada fiziki və mənəvi səylə işləmək qabiliyyəti ifadə olunur)
- Tədqiqatçının elminə olan usanmazlığı onu böyük kəşflərə aparırdı. (Burada intellektual səviyyədə davamlılıq vurğulanır)
- İnsanların xoşbəxtliyi üçün mübarizəsində usanmazlıq göstərməlidir. (Burada əzmkarlıq və inadkarlıq ön plana çəkilir)
- Düşmənin hücumuna qarşı əsgərlərimizin usanmazlığı qələbə ilə nəticələndi. (Burada mübarizə aparmaq qabiliyyəti, inadkarlıq nəzərdə tutulur)
Beləliklə, "usanmazlıq" sadəcə "yorulmazlıq" deyil, həm də əzmkarlıq, inadkarlıq, davamlılıq, həvəs və səbr kimi mənaları özündə ehtiva edən daha geniş və çoxcəhətli bir anlayışdır. Onun mənası cümlənin kontekstindən asılı olaraq müxtəlif çalarlar əldə edə bilər.