izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Uzadılmaq feli "uzatmaq" feilindən törəmə məchul feildir. Əsas mənası bir şeyin uzunluğunun artırılması, uzadılmasıdır. Bu artma fiziki olaraq da, məcazi mənada da baş verə bilər. Fiziki mənada, konkret bir obyektin ölçüsünün artırılması nəzərdə tutulur. Məsələn, "İp uzadıldı" cümləsində ip əvvəlkindən daha uzun hala gətirilib. "Yol bir kilometr uzadıldı" cümləsində isə yolun uzunluğu bir kilometr artırılıb.

Lakin "uzadılmaq" feili yalnız fiziki uzanmanı deyil, həm də bir prosesin, müzakirənin və ya hadisənin zaman etibarilə uzadılmasını, ləngidilməsini ifadə edə bilər. Bu, feilin məcazi mənasıdır. Məsələn, "Yerə uzadılmaq" ifadəsi birinin yerə uzanmasını, uzanıb yatmasını bildirsə də, "Məsələ çox uzadıldı" cümləsində məsələnin həlli gecikdirilib, uzadılıb, çox vaxt aparılıb mənasını verir. Bu mənada "uzadılmaq" "gecikdirilmək", "təxirə salınmaq", "uzadılmaq" və ya "süründürülmək" sinonimləri ilə əvəz oluna bilər. Beləliklə, "uzadılmaq" feili kontekstdən asılı olaraq həm fiziki, həm də məcazi mənalarda işlənə bilən çoxmənalı bir sözdür.

"Uzadılmaq" feilinin etimologiyasına gəldikdə, kökü türk dillərində geniş yayılmış "uzun" sözündəndir. "Uzatmaq" feili "uzun" sözünə "-at" feil əlavə əşə əmələ gəlir. Məchul feil əmələ gəlmək üçün isə "-ıl" məchul əlavəsi əlavə edilir. Beləliklə, "uzadılmaq" sözü fonetik və morfoloji cəhətdən tam aydın və məntiqi bir struktur daşıyır.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz