Ünsiyyətsiz sifəti, əsasən, insanın digər insanlarla effektiv və səmərəli ünsiyyət qurma qabiliyyətinin olmamasını və ya zəifliyini ifadə edir. Bu, sadəcə olaraq "adamsız" və ya "susqun" olmaqdan daha geniş bir məna kəsb edir. Ünsiyyətsiz insan, başqaları ilə emosional və ya sosial əlaqələr qurmaqda çətinlik çəkir. Bu çətinlik, fərqli səbəblərdən irəli gələ bilər: sosial bacarıqların olmaması, özünəinamın zəifliyi, şəxsiyyət xüsusiyyətləri, travma sonrası əziyyət çəkmə və ya digər psixoloji amillər.
Lüğətdəki "adamyovuşmaz, qanısoyuq" tərifləri ünsiyyətsizliyin bəzi təzahürlərini əks etdirir, ancaq tam mənzərəni verməyə bilər. "Adamyovuşmaz" ifadəsi ünsiyyətə girməməyi, başqaları ilə münasibət qurmamaq istəyini vurğulayır, "qanısoyuq" isə emosional soyuqluğu və həssaslığın olmamasını ifadə edir. Lakin, ünsiyyətsizlik həm də sosial narahatlıq, qorxu və ya ünsiyyət bacarıqlarının olmaması kimi səbəblərdən irəli gələ bilər. Belə hallarda insan ünsiyyətə girmək istəsə də, bunu bacarmır.
Ünsiyyətsizliyin səviyyəsi də fərqli ola bilər. Bəzi insanlar yalnız müəyyən situasiyalarda ünsiyyət çətinliyi çəkirlər, məsələn, qrup şəraitində və ya qəribələrlə ünsiyyət zamanı. Digərləri isə demək olar ki, bütün sosial münasibətlərdə çətinlik çəkirlər. Ünsiyyətsizliyin səbəblərini müəyyən etmək və müalicə üsulları seçmək üçün peşəkar psixoloqa müraciət etmək vacibdir.
Cümlədə necə işlədilməsinə nümunələr:
- O, ünsiyyətsiz bir insandı, heç kimlə dostluq etmirdi.
- Onun ünsiyyətsizliyi iş həyatına mənfi təsir göstərirdi.
- Ünsiyyətsiz olmağın səbəbini anlamaq üçün psixoloqa müraciət etdi.
- Yeni ətrafa uyğunlaşmaqda çətinlik çəkən, ünsiyyətsiz uşaqlar üçün xüsusi dərslər təşkil olundu.
Ünsiyyətsiz sözünün etimologiyasına gəldikdə, "ünsiyyət" sözünün kökü ərəb dilindən gəlir və "yaxınlıq, əlaqə" mənasını verir. "-siz" əlavəsi isə inkar mənası ifadə edir.