Ürək-göbək sözünün Azərbaycan dilindəki mənası, lüğətlərdə verilən qısa izahlardan daha geniş və dəqiq şəkildə izah edilməlidir. Lüğətlərdə ümumiyyətlə "ürək-göbək qalmamaq" ifadəsi ilə əlaqələndirilərək, "gülməkdən qəşş etmək" mənasında izah olunur. Ancaq bu izah sözün tam mənasını əks etdirmir. "Ürək-göbək" ifadəsi, güldüyü qədər, daha çox şiddətli duyğuların, həyəcanın, qorxunun və ya təəccübün ifadəsində işlənir.
Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, "ürək" və "göbək" sözlərinin birləşməsindən əmələ gəldiyini görürük. "Ürək" sözü əsas duyğuların mərkəzi olan orqanı, "göbək" isə bədənin mərkəzi nöqtəsini bildirir. Bu birləşmə, duyğuların insanı bütövlüklə əhatə etdiyini, onu dərin-dərin sarsıtdığını göstərir. Yəni, "ürək-göbək" ifadəsi, bir duyğunun insanı tamamilə ələ keçirməsini, onu özünə məxsus etməsini ifadə edir.
Buna görə də, "ürək-göbək" sözü sadəcə "gülməkdən qəşş etmək" mənası ilə məhdudlaşdırılmamalıdır. O, şiddətli qorxu, həyəcan, təəccüb, sevinc və ya kədər kimi müxtəlif duyğuları ifadə etmək üçün işlənə bilər. Məsələn:
"Qəfil baş verən hadisədən ürək-göbək oldu." (Təəccüb və ya qorxu)
"O qədər sevindi ki, ürək-göbək oldu." (Şiddətli sevinc)
"Xəbəri eşidəndə ürək-göbək qaldı, nə deyəcəyini bilmədi." (Həyəcan və ya şok)
Verilən nümunədəki "Xan bayıra çıxıb gördü ki, Qəhrəman gəlir, amma altında bir at var ki, altı ayağı, alnında bir gözü," hissəsindəki təsvir, xanın təəccübünü və ya qorxusunu ifadə etmək üçün "ürək-göbək" sözünün işlədilə biləcəyini göstərir. Xan bu qeyri-adi mənzərəni görərək, şübhəsiz ki, ürək-göbək olardı.
Nəticə olaraq, "ürək-göbək" sözü şiddətli və bütöv bir duyğu vəziyyətini bildirən ifadədir və onun mənası yalnız "gülməkdən qəşş etmək" ilə məhdudlaşdırılmamalıdır. Kontekstə görə müxtəlif duyğuları ifadə edə bilər.