Ürəklənmə felindən törəmiş isimdir. “Ürəklənmək” feli isə öz növbəsində “ürək” sözündən əmələ gəlmişdir. “Ürək” sözünün kökü türk dillərindəki “yürek” sözünə dayanır və qədim türk mifologiyasında ruh, can, həyat mərkəzi kimi qəbul edilən orqan mənasını verir.
Beləliklə, “ürəklənmə” sözünün əsas mənası ürəkdə hiss olunan qəfil bir dəyişiklik, həyacan, duyğu dalğalanması, tərpənmə deməkdir. Bu dəyişiklik müsbət, mənfi və ya qarışıq emosiyaların birləşməsi ilə müşahidə oluna bilər. Məsələn, sevinc, qorxu, təəccüb, həyəcan, narahatlıq və s. kimi duyğulara səbəb olan hadisələr zamanı insan ürəklənə bilər.
“Ürəklənmə”nin mənası kontekstdən asılı olaraq fərqli çalarlar ala bilər. Məsələn:
- Fiziki ürəklənmə: Sürətli ürək döyüntüsü, nəbz sürətinin artması ilə müşayiət olunan fiziki bir hal. "Qəfil səs onu ürəkləndirdi."
- Duyğu ürəklənməsi: Sevinc, qorxu, heyranlıq kimi emosional bir vəziyyət. "O, qəhrəmanın igidliyindən ürəkləndi." və ya "Gecənin qaranlığından ürəkləndi."
- Cəsarətlənmə: Müəyyən bir hadisəyə görə özünə inamın artması, cəsarətlənmə. "Dostunun dəstəyi onu ürəkləndirdi və o, qorxularını dəf edərək məqsədinə çatdı."
- Təşviq olunma: Bir hadisənin və ya xəbərin insanı ruhlandırması, hərəkətə gətirməsi. "Müəllimin tərifi şagirdləri ürəkləndirdi."
Göründüyü kimi, “ürəklənmə” sözü çoxmənalıdır və onun dəqiq mənası yalnız kontekstdə aydın olur. Lüğətlərdə verilən təriflər yalnız sözün əsas mənasını əks etdirir və cümələr içərisində istifadəsinin çoxlu variantlarını tam əhatə edə bilməz.