Ürəyiqurdlu sifəti, Azərbaycan dilinin zəngin leksikasında başqasının xoşbəxtliyini istəməməyi, hər şeyə və hər kəsə şübhə ilə yanaşmanı ifadə edən bir termindir. Sadəcə "paxıl" sözündən daha geniş məna kəsb edərək, insanın daxili dünyasının qaranlıq və mənfi cəhətlərini daha dolğun şəkildə əks etdirir.
Etimoloji baxımdan "ürək" sözü insanın hisslərini, daxili aləmini ifadə edir, "qurd" isə mənfi, dağıdıcı, təhlükəli bir varlığı simvolizə edir. Beləliklə, "ürəyiqurdlu" ifadəsi, insanın ürəyinin, daxili aləminin qaranlıq, pis niyyətli, həsəd və kin dolu bir varlıq – qurd tərəfindən ələ keçirilməsini, onun hisslərinə hakim kəsilməsini bildirir. Bu, sadəcə paxıllıqdan daha çox, dərin, mənfi bir hisslər toplusunun ifadəsidir.
"Ürəyiqurdlu" sözü müxtəlif kontekstlərdə işlənə bilər. Məsələn:
- "Ürəyiqurdlu rəqibi, onun uğurlarına dözə bilməyərək, hər yerdə ona mane olmağa çalışırdı." Bu cümlədə "ürəyiqurdlu" sözü, rəqibin pis niyyətini, uğursuzluq istəyini vurğulayır.
- "Onun ürəyiqurdlu baxışlarından, hər kəsə qarşı gizli kin bəslədiyi aydın görünürdü." Bu cümlədə isə "ürəyiqurdlu" sözü, insanın görünüşündən, davranışından hiss edilən mənfi hissləri bildirir.
- "Ürəyiqurdlu adamlar heç vaxt əsl xoşbəxtliyə nail ola bilməzlər, çünki onların mənfi düşüncələri öz həyatlarını da zəhərləyir." Bu cümlədə isə "ürəyiqurdlu" sözü, mənfi hisslərin insanın həyatına mənfi təsirini vurğulayır.
Beləliklə, "ürəyiqurdlu" sözü, "xainürəkli", "qəlbiqara", "paxıl" kimi sözlərlə sinonim olsa da, onlardan daha geniş məna çalarına malikdir və insanın daxili aləminin mənfi və dağıdıcı tərəflərini daha dolğun ifadə edir. Sözün mənası həm də istifadə olunduğu kontekstdən asılı olaraq dəyişə bilər.