izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Üst-baş sözü Azərbaycan dilində geniş yayılmış bir termin olub, ümumi mənada insanın bədənini örtdüyü bütün geyim əşyalarını ifadə edir. Lüğətlərdə sadəcə "paltar", "geyim" kimi tərcümə edilməsi onun zəngin mənasını tam əks etdirmir. "Üst-baş" sözü daha çox konkret geyim əşyalarının sadalanmasından daha çox, ümumi bir geyim konsepsiyasını, bədənin örtülməsini, geyim tərzinin ümumi görünüşünü bildirir. Bu mənada, “paltar” və ya “geyim” sözlərinin birbaşa əvəzedicisi deyil.

Sözün mənşəyinə nəzər salsaq, "üst" və "baş" sözlərinin birləşməsindən əmələ gəldiyini görürük. "Üst" sözü bədənin üst hissəsini, "baş" isə baş geyimini ifadə etsə də, birləşdikdə bədənin bütün hissələrini əhatə edən geyimləri ümumiləşdirir. Beləliklə, "üst-baş" sadəcə paltar deyil, həm də şapka, papaq, əlcək, corab və s. kimi əşyaları da əhatə edir.

Misal olaraq, verilən cümlədə ("Qumral: Anacan, sən qapını aç, mən gedim, üst-başımı qaydaya salım.") "üst-başımı qaydaya salım" ifadəsi sadəcə paltar dəyişmək mənasını deyil, həm də özünü yığışdırmaq, təmizlənmək, görünüşünü düzəltmək kimi daha geniş bir məna daşıyır. Yəni, qız yalnız paltarlarını dəyişməyəcək, həm də saçını, üzünü yuyacaq, ümumilikdə özünü daha yaxşı hiss etmək üçün lazımi tədbirləri görəcək.

Ümumiyyətlə, "üst-baş" sözü kollektiv bir anlayış olub, konkret geyim əşyalarını deyil, geyimlərin ümumi vəziyyətini, təmizliyini, uyğunluğunu, tərzini ifadə edir. Bu söz daha çox məişət dilində, açıq və sərbəst danışıqda işlənir və ədəbi dildə "paltar" və ya "geyim" kimi daha formal sözlərlə əvəz oluna bilər.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz