Varis (ər. وارث - vārits) sözü ərəb dilindən keçmişdir və əsasən bir şəxsin ölümündən sonra onun var-dövlətinə, mülkiyyətinə, hüquqlarına və öhdəliklərinə qanuni olaraq sahib çıxan şəxsi bildirir. Lüğətlərdə sadəcə "vərəsə, xələf" kimi tərcüməsi verilmiş olsa da, mənanın daha geniş və dəqiq ifadəsinə ehtiyac var.
Varisin mənası miras hüququnun mahiyyəti ilə sıx bağlıdır. O, qanuni miras yolu ilə (qohumluq əlaqəsinə əsasən) və ya vəsiyyətnamə yolu ilə mirasçı olur. Qanuni varislikdə, əsasən, qanunla müəyyən edilmiş qohumluq dərəcələri əsas götürülür. Əgər vəsiyyətnamə varsa, vəsiyyətnamədə göstərilən şəxs və ya şəxslər varis sayılırlar. Bu halda, qanuni varislik hüququ ikinci plana keçə bilər, lakin qanunun müəyyən etdiyi məhdudiyyətlər nəzərə alınır.
Varislik hüququ mürəkkəb bir hüquqi anlayışdır və müxtəlif ölkələrdə fərqli qanunlarla tənzimlənir. Bəzi hallarda varislik hüququ yalnız maddi var-dövləti deyil, həm də mənəvi haqları (məsələn, əsərlərin müəllif hüquqları) əhatə edir. Varisin öhdəlikləri də vardır. O, miras olunan borcları da ödəməyə məcbur ola bilər.
Cümlədə işlənmə nümunələri:
- Əmlakın yeganə varisi oğlu idi.
- Babasının varisləri arasında mübahisə çıxdı.
- Vəsiyyətnamədə bütün var-dövlətini xeyriyyə təşkilatına varis qoymuşdur.
- Qanuni varislər mirasın bölüşdürülməsi ilə bağlı məhkəməyə müraciət etdilər.
- Şirkətin varisləri atasının işini davam etdirdilər.
Göründüyü kimi, "varis" sözünün mənası sadəcə "sahib olan adam" deyil, hüquqi və sosial baxımdan daha geniş və mürəkkəb bir mənaya malikdir. Bu məna miras hüququ, qohumluq əlaqələri, vəsiyyətnamə və digər hüquqi aspektlərlə sıx bağlıdır.