Vicdansızcasına zərfi Azərbaycan dilində "vicdan" sözündən törəmiş olub, əsasən mənfi bir əlaməti ifadə edir. Lüğətlərdəki "zərf, vicdana uymayan bir tərzdə, insafsızcasına; həyasızcasına" tərifi qısadır və sözün ifadə etdiyi geniş məna spektrini əhatə etmir.
Daha dəqiq tərif belə verilməlidir: Vicdansızcasına, hərəkət və ya davranışın vicdan qanunlarına, əxlaqi normalara, insanlıq prinsiplərinə tamamilə zidd, onları tamamilə gözardı edərək, şüurlu şəkildə törədilməsini bildirən zərfdir. Bu, sadəcə "insafsızcasına" və ya "həyasızcasına"dan daha geniş bir məna daşıyır, çünki vicdan məfhumu yalnız əxlaqi deyil, həm də qanunilik, ədalət və insanpərvərlik kimi aspektləri də özündə əks etdirir.
Məsələn, "insafsızcasına döymək" ifadəsi fiziki təcavüzü bildirir, halbuki "vicdansızcasına döymək" ifadəsi həm fiziki təcavüzü, həm də onun törədilmə səbəbinin, hədəfin, və ya törədicinin əxlaqi baxımdan tamamilə qəbuledilməz olduğunu vurğulayır. Başqa sözlə, "vicdansızcasına" hərəkətin arxasında şüurlu bir qəddarlıq, ədalətsizliyə meyl, məsuliyyətsizlik, və ya qəddarlıq əsasında bir niyyət dayanır.
Cümlə içində istifadəsi:
- O, vicdansızcasına yalan danışırdı.
- Vicdansızcasına ədalətsiz rəftar gördülər.
- İş yoldaşlarına vicdansızcasına xəyanət etdi.
- Onlar vicdansızcasına sərvətlərini artırırdılar.
- Rəqibini vicdansızcasına təhqir etdi.
Göründüyü kimi, "vicdansızcasına" zərfi müxtəlif kontekstlərdə və fərqli hərəkət və davranışları təsvir etmək üçün işlədilə bilər, lakin hər halda əsasını vicdanın, əxlaqın və insanlıq prinsiplərinin pozulması təşkil edir.