izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Vur-tut sözü Azərbaycan dilində miqdarın, sayın və ya məbləğin dəqiq bilinməməsi, təxmini olmasını ifadə edir. Lüğətlərdə "cəmi, hamısı, ancaq, var-yox" kimi tərcümələrlə rast gəlinir, lakin bu tərcümələr sözün tam mənasını əks etdirmir. "Vur-tut" dəqiq rəqəmin əhəmiyyətsiz olduğu, ümumi bir miqdarın və ya təxminən bir miqdarın ifadə olunduğu hallarda işlənir. Sözün əsas mənası "təxminən", "təqribən" kimi də başa düşülə bilər. Yəni, miqdarın dəqiq olaraq neçə olduğunu bilməsək də, təxmini bir miqdar haqqında məlumat verərkən işlədirik.

Sözün etimologiyası tam aydın olmasa da, "vur" felinin "hesablamaq, qiymətləndirmək" mənasında və "tut" felinin isə "tutarlı, əhatəli" kimi anlamlarla əlaqələndirilə bilər. Beləliklə, "vur-tut" təxminən hesablanmış və ümumi bir miqdarı əhatə edən məbləği göstərir. Bu, dəqiq hesablama aparılmayan, ümumi bir qiymətləndirmənin verildiyini bildirir.

Misallar:

• [Şaqqulu:] Vur-tut səkkiz manat pul var idi. C.Cabbarlı. - Bu cümlədə "vur-tut səkkiz manat" ifadəsi Şaqqulunun dəqiq səkkiz manatı olub-olmamasını bilmədiyimizi, səkkiz manata yaxın bir məbləğin olduğunu göstərir. Pulun dəqiq məbləği bilinsə idi, "səkkiz manat" deyilərdi.

• [Baxış oğlu Həsənin] anası isə gözünün yaşını töküb, vur-tut bir saat ağladı. - Bu cümlədə "vur-tut bir saat" ifadəsi ağlamanın müddətinin dəqiq bir saat olmadığını, təxminən bir saat davam etdiyini göstərir. Dəqiq bir saat olsaydı, sadəcə "bir saat" yazılardı.

Nəticə olaraq, "vur-tut" sözü dəqiq miqdarı ifadə etməyən, təxmini, ümumi bir miqdarı ifadə edən bir söz birləşməsidir və həmişə təqribənlik mənasını özündə ehtiva edir. "Təxminən", "təqribən", "yaxın", "ətrafında" sözləri ilə əvəz edilə bilər, lakin bu sözlərin hamısı "vur-tut"un ifadə etdiyi incə mənanı tam olaraq vermir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz