Yaddaşsız sifəti, əsasən, insanın yaddaş qabiliyyətinin zəifliyini, yaddaşının olmamasını və ya yaddaşının çox zəif olmasını bildirir. Lüğətlərdə sadəcə "yaddaşı, hafizəsi olmayan; unutqan" kimi qısa bir izah verilə bilsə də, mənanı daha geniş və dəqiq şəkildə izah etmək mümkündür.
Əslində "yaddaşsız" sözü iki əsas mənada işlənə bilər:
1. Tamamilə yaddaşı olmayan: Bu halda söz, insanın keçmiş hadisələri, məlumatları tamamilə xatırlama qabiliyyətinin olmamasını ifadə edir. Bu, tibbi bir vəziyyətin, məsələn, amneziyanın nəticəsi ola bilər. Məsələn: "Qəza nəticəsində o, tamamilə yaddaşsız qaldı." Burada "yaddaşsız" sözü, fərdin yaddaşının tam itirilməsini bildirir.
2. Yaddaşı zəif olan, unutqan: Bu, daha geniş yayılmış mənadır. Burada "yaddaşsız" sözü, insanın yaddaşının zəif olduğunu, tez-tez şeyləri unutduğunu göstərir. Bu, yaşla əlaqədar ola bilər, ya da digər səbəblərdən qaynaqlana bilər. Məsələn: "Yaşlı nənəm son zamanlar olduqca yaddaşsızlaşıb." və ya "O, yaddaşsız olduğundan tapşırığı tez-tez unudur." Bu cümlələrdə "yaddaşsız" sözü yaddaşın tam itirilməsini deyil, onun zəifliyini ifadə edir.
Sözün etimologiyasına gəldikdə, "yaddaş" kökü türk mənşəlidir və "xatırlama qabiliyyəti" mənasını verir. "-sız" isə mənfi şəkilçi olub, "olmayan" mənasını əlavə edir. Beləliklə, "yaddaşsız" sözü leksik birləşmənin nəticəsidir və "yaddaşı olmayan" mənasını məntiqi olaraq əks etdirir.
Qeyd etmək lazımdır ki, "yaddaşsız" sözü daha çox qeyri-rəsmi üslubda işlənir. Rəsmi yazılarda "yaddaşı zəif", "unutqan", "amnezik" kimi daha dəqiq və neytral ifadələr üstünlük təşkil edir.