Abstrakt (sif.) [lat. abstractio – mücərrədləşmə]
Abstrakt sözü, latın dilindəki "abstractio" sözündən törəmiş olub, "mücərrədləşmə" mənasını verir. Bu termin, konkret, fiziki gerçəklikdən ayrılmış, yalnız düşüncə ilə qavranıla bilən anlayış və keyfiyyətləri ifadə edir. Sadəcə olaraq, hiss olunmayan, görünməyən, toxunulmayan, lakin düşüncəmizdə mövcud olan şeylərə aiddir. Bu anlayışlar duyğulara, təcrübələrə və ya konkret nümunələrə istinad etmədən məntiqi əlaqələr və ümumiləşdirmələr əsasında formalaşır.
Abstrakt anlayışlar, konkret hadisələrdən və obyektlərdən mücərrədləşdirilərək yaradılır. Məsələn, "ədalət", "sevgi", "vaxt", "məkan" kimi anlayışlar abstrakt anlayışlardır. Çünki bunların konkret, fiziki bir təcəssümü yoxdur. Biz bu anlayışları konkret hadisələr və təcrübələr vasitəsilə dərk etsək də, onların özləri konkret bir formaya malik deyillər. Abstrakt düşüncə, insan beyninin ən güclü və unikal xüsusiyyətlərindən biri olub, elmin, fəlsəfənin və incəsənətin inkişafında mühüm rol oynayır.
Abstrakt anlayışlar konkret anlayışların əksidir. Konkret anlayışlar hiss olunabilir, görünəbilir, toxunulabilir və ölçüləbilir obyekt və hadisələrə aiddir. Məsələn, "masa", "ağac", "kitab" kimi sözlər konkret anlayışlara misaldır. Ancaq bu konkret anlayışlar da öz növbəsində abstrakt anlayışlardan (məsələn, "formasızlıq", "rəng", "ölçü") istifadə etməklə təsvir olunur.
Abstrakt anlayışların öyrənilməsi və təhlili, fəlsəfə, riyaziyyat, məntiq və digər elm sahələrində böyük əhəmiyyət kəsb edir. Abstrakt düşüncənin inkişafı isə insanın dünyanı daha dərin və hərtərəfli dərk etməsinə imkan verir.