Abstraktlaşdırma, mürəkkəb bir hadisənin, anlayışın və ya obyektin əsas xüsusiyyətlərinə diqqəti yönəltməklə, qeyri-vacib detalları kənara qoyaraq, onun sadələşdirilmiş, ümumiləşdirilmiş bir təsvirini yaratmaq prosesidir. Bu, həqiqəti daha yaxşı anlamaq və onunla işləmək üçün istifadə olunan güclü bir intellektual alətdir.
Abstraktlaşdırma prosesi, düşüncənin müxtəlif səviyyələrində baş verir. Məsələn, bir avtomobilin işləmə mexanizmini anlamaq üçün onun ayrı-ayrı hissələrinin (motor, şinlər, sükan və s.) funksiyalarına diqqət yetirmək və onların qarşılıqlı əlaqələrini nəzərə almaqla, ümumi bir iş prinsipi yaratmaq abstraktlaşdırmanın bir nümunəsidir. Bu zaman, avtomobilin rəngi, markası kimi vacib olmayan detallar nəzərə alınmır.
Abstraktlaşdırma, riyaziyyat, informatika, fəlsəfə və digər elm sahələrində geniş istifadə olunur. Riyaziyyatda, məsələn, nöqtə, xətt, müstəvi kimi anlayışlar abstraktlaşdırmanın nəticəsidir. Proqramlaşdırmada isə, obyekt yönümlü proqramlaşdırmanın əsasını abstraktlaşdırma təşkil edir. Fəlsəfədə isə, abstrakt anlayışlar (ədalət, azadlıq, həqiqət) mücərrəd düşüncənin məhsuludur.
Abstraktlaşdırmanın üstünlükləri çoxdur. O, mürəkkəb sistemlərin daha asan başa düşülməsinə, sadələşdirilmiş modellərin yaradılmasına və problemlərin daha effektiv həllinə imkan verir. Lakin, həddindən artıq abstraktlaşdırma da məlumat itkisinə və həqiqətin təhrif olunmasına səbəb ola bilər. Ona görə də, abstraktlaşdırma prosesi diqqətlə və məsuliyyətlə aparılmalıdır.
Qısacası, abstraktlaşdırma, mürəkkəbliyin sadələşdirilməsi və başa düşülməsi üçün güclü bir vasitədir. Bu proses, həm elmi tədqiqatlarda, həm də gündəlik həyatda müxtəlif sahələrdə geniş tətbiq olunur və müasir dünyanın inkişafında mühüm rol oynayır.