Acıxəmrə – Azərbaycan dilinin zəngin leksikasında yer alan maraqlı bir sözdür. Sadəcə "xəmir mayası" və ya "acıtma" kimi qısa və quru bir izahla kifayətlənmək, bu sözün əsl mahiyyətini tam əks etdirmir. Acıxəmrə, əslində, çovdar, buğda və ya digər taxıllardan hazırlanan, xəmirə mayalanma xüsusiyyəti verən və onun qalxmasına səbəb olan bir növ təbii fermentdir.
Ənənəvi çörəkçilikdə əvəzsiz rola malik olan acıxəmrə, sadəcə bir maddə deyil, nəsillər boyu ötürülən bir sənət, bir mədəniyyət elementinin də təcəssümüdür. Hər bir evdar qadının özünəməxsus acıxəmrə reseptləri və hazırlama üsulları vardı. Bu üsullar nəsildən-nəsilə ötürülərək, həm də müxtəlif regionlarda özünəməxsus xüsusiyyətlər qazanmışdır. Bəzi bölgələrdə acıxəmrənin hazırlanması uzun və zəhmətli bir proses olaraq qalır, xüsusi qayğı və diqqət tələb edir.
Acıxəmrənin tərkibində olan bakteriyalar və göbələklər, xəmiri qaldırmaqdan başqa, ona xüsusi bir dad və aroma da verir. Bu dad və aroma, hazırlanmış çörəyin keyfiyyətinin və ləzzətinin əsas göstəricilərindən biridir. Müasir dövrdə sənaye üsulu ilə hazırlanan maya ilə müqayisədə, acıxəmrə ilə bişirilən çörək daha sağlam və dadlı hesab olunur. Çünki tərkibində daha az kimyəvi maddə olur və təbii fermentasiya prosesi ona xüsusi bir ləzzət verir.
Beləliklə, acıxəmrə sadəcə bir xəmir mayası deyil, əcdadlarımızdan miras qalmış, zəngin mədəniyyətimizin və təbii qida istehsalının ayrılmaz bir parçasıdır. Onun hazırlanması və istifadəsi, həm də ənənələrimizin yaşatılmasına və davamlılığının təmin olunmasına xidmət edir.