izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Ah-əfğan (fars. əsilli söz) – dərin kədər, qəm-qüssə, acı, fəryad ifadə edən səs, nida. "Ah" sözü özündə dərin duyğuları, xüsusilə də kədər və acı hissləri əks etdirir. "Əfğan" isə bu hisslərin daha şiddətli, hətta fəryad şəklində ifadə olunmasına işarə edir. Beləliklə, "ah-əfğan" ifadəsi sadə "ah"dan daha güclü, daha dramatik bir duyğu və ifadə formasıdır. Kədər, məyusluq, itirilmiş ümid, dəhşət və ya digər mənfi hisslərin ifadəsində geniş istifadə olunur.

Ədəbiyyatda "ah-əfğan" tez-tez metaforik mənada işlədilir. Məsələn, təbiətin özünün kədərini, fırtınanın və ya qaranlığın yaratdığı qorxu dolu atmosferi təsvir etmək üçün istifadə oluna bilər. Qəzəl və müxəmməslərdə, həmçinin xalq ədəbiyyatında, xüsusən də lirik əsərlərdə sevgilidən ayrılığın, eşqin, məhəbbətin şiddətini, dərinliyini ifadə etmək üçün məşhur vasitədir. Beləliklə, "ah-əfğan" sadəcə bir söz deyil, həm də bir sənət vasitəsidir, şairin və yazıçının duyğularını oxucuya daha canlı və təsirli şəkildə çatdırmasına kömək edir.

Qədim fars ədəbiyyatından gələn bu ifadə Azərbaycan ədəbi dilinə daxil olaraq zəngin leksik ehtiyatımızın tərkib hissəsinə çevrilib və bu gün də geniş istifadə olunur. Q.Zakirin misalında göstərildiyi kimi, "Ahü əfğanı bülbüllər; Dili-şeydadan öyrənmiş" beytində bülbüllərin ah-əfğanının məhəbbət kədəri ilə əlaqələndirilməsi bu ifadənin poetik təsir gücünü nümayiş etdirir.

Yekun olaraq, "ah-əfğan" sadəcə bir səs və ya nida deyil, dərin duyğuları, kədəri, qəmi və fəryadı ifadə edən güclü və ifadəli bir dil vasitəsidir. Həm həqiqi, həm də metaforik mənalarda işlənilərək ədəbi əsərlərə duyğu və ifadə dərinliyi əlavə edir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz