izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Axan (f.sif.): Bu söz əsasən "axmaq" sözünün təhrif olunmuş formasından yaranmış, lakin zaman keçdikcə öz müstəqil mənasını qazanmış bir sifətdir. Əvvəllər daha çox "axmaq", "səfeh" mənalarında işlənmiş olsa da, müasir Azərbaycan dilində əsasən aşağıdakı mənalarda işlədilir:

1. Axar (1-ci mənada): Bu mənada "axan" sözü suyun, mayenin və ya digər şeylərin fasiləsiz hərəkət etdiyini, axdığını ifadə edir. Mənaca "axar" sözünün sinonimidir. Məsələn, "axan çay", "axan bulaq", "axan qan" ifadələrində olduğu kimi. Mir Cəlalın misalında olduğu kimi, "lal axan kəhriz suyundan" ifadəsi səssizcə, sakitcə axan kəhriz suyunun təsvirini verir. Bu, sadəcə suyun axmasını deyil, həm də onun sakit, sakitləşdirici təsirini vurğulayır.

2. Məcazi mənada: "Axan" sözü məcazi mənada da işlənə bilər. Bu mənada söz, hər hansı bir prosesin fasiləsiz davam etdiyini, davamlı olduğunu bildirir. Məsələn, "axan zaman", "axan həyat", "axan söhbət" ifadələrində olduğu kimi. Bu istifadədə "axan" sözü zamana, həyata və ya söhbətə bir növ axıcılıq, fasiləsizlik xüsusiyyəti əlavə edir. Beləliklə, sadəcə bir hərəkəti deyil, həm də o hərəkətin xarakterini, keyfiyyətini ifadə edir. Bu, "axan" sözünün mənalarının genişliyini və zənginliyini göstərir.

Ümumiləşdirərək demək olar ki, "axan" sözü, sadə görünüşünə baxmayaraq, semantik cəhətdən olduqca zəngindir və kontekstdən asılı olaraq müxtəlif mənalar kəsb edə bilir. Bu, dilin dinamikliyini və ifadə imkanlarının genişliyini göstərən əlamətlərdən biridir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz