izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Alleqoriya (yun. ἀλληγορία - "başqa sözlə demək") – hər hansı bir mücərrəd anlayışın, fikrin, duyğunun və ya hadisənin konkret, əyani və bədii vasitələrlə ifadə olunması üsuludur. Sadəcə bir mənalı deyil, arxa planda gizli bir məna daşıyan bir simvolik təsvirdir. Bu, sözün əsl mənasında "məcaz" deməkdir, lakin sadə metaforadan daha mürəkkəbdir. Alleqoriya əsər boyu davam edən bir simvolizmdir, təkcə bir söz və ya ifadə deyil, bütün bir əsərin, hekayənin, şeirin, rəsmin və ya heykəlin məcazlı təsviridir.

Alleqoriya, ədəbiyyatda, incəsənətdə və hətta gündəlik həyatda geniş istifadə olunur. Müəllif, oxucuya birbaşa demək əvəzinə, müəyyən bir fikri və ya ideyanı daha təsirli və yaddaqalan şəkildə çatdırmaq üçün konkret obrazlar, hadisələr və simvollardan istifadə edir. Məsələn, tərəzi ədaləti, gül isə gözəlliyi və sevgini təmsil edir. Alleqoriya, oxucunun (və ya izləyicinin) təfəkkürünü təhrik edərək, onları mənanı özləri kəşf etməyə təşviq edir. Bu isə alleqoriyanın təsirini və dəyərini artırır.

Alleqoriya, qədim yunan ədəbiyyatında geniş yayılmışdı və əsrlər boyu ədəbi yaradıcılığın ayrılmaz bir hissəsi olaraq qalmışdır. Müxtəlif ədəbi əsərlərdə, məsələn, əfsanələrdə, nağıllarda, paraballarda, aleqorik əsərlərdə və hətta müasir romanlarda alleqoriyaya rast gəlmək olar. Rəssamlıqda və heykəltəraşlıqda da alleqoriya çox geniş istifadə olunur. Məsələn, dini rəsmlərdə tez-tez alleqorik elementlərə rast gəlmək olar. Alleqoriya yalnız estetik zövqü deyil, həm də əsərin ideya yükünü də gücləndirir.

Alleqoriyanın dərinliyi və çoxmənalılığı, onu bədii ifadənin güclü vasitələrindən birinə çevirir. Müəllif alleqoriya vasitəsilə, oxucuya birbaşa çatdırmaqdan çəkindiyi fikirləri, həqiqətləri və ya tənqidləri daha incə və bədii şəkildə ifadə edə bilir. Ona görə də alleqoriya, ədəbiyyatşünaslıq və incəsənət tarixinin vacib mövzularından biri olaraq qalır və tədqiqatçıların daim diqqətini cəlb edir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz