izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Alı (alü) sözü fars mənşəli olub, Azərbaycan dilində geniş istifadə olunan bir sözdür. Əsasən "qırmızı, parlaq qırmızı" mənasında işlənir. Lakin, sadəcə rəng ifadə etməkdən daha geniş bir məna daşıyır. Alı, parlaq və canlılığı ilə diqqəti cəlb edən, göz oxşayan bir qırmızı rəngi təsvir edir. Adi qırmızının xeyli üstündə, daha dəyərli və cəlbedici bir qırmızı tonunu ifadə edir. Bu mənada, "al" sözündən daha güclü və təsirli bir ifadədir.

Mirzə Ələkbər Sabirin şeir misrasında "aluyə" formasında işlədilməsi bu mənanı daha da aydınlaşdırır. "Meylin olurmu aluyə; Təmi meyxoş qızıl gavaluyə?" misrasında "aluyə", parlaq qırmızı, dadlı və xoş ətirli bir meyvənin rəngini və görünüşünü ifadə edir. Burada "al" sadəcə bir rəng deyil, həm də meyvənin keyfiyyətini, gözəlliyini və cəlbediciliyini vurğulayır.

Beləliklə, "alı" (alü) sözü "qırmızı"nın sadə mənasından daha çox, parıltı, canlılıq, gözəllik və dəyərlilik ifadə edən şairanə, təsviri bir söz olaraq qəbul edilməlidir. Bu sözün istifadəsi əsərlərə daha canlı və rəngarəng bir dil bəxş edir.

Qeyd edək ki, "al" və "alı" sözləri bəzən sinonim kimi işlənsə də, "alı" daha intensiv, daha poetik və təsviri bir məna daşıyır. Bu fərqi anlayaraq, Azərbaycan ədəbiyyatında və dilində bu sözlərin istifadəsini daha yaxşı dərk edə bilərik.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz