Ammonium (Ammonyum) – [yun. Ἄμμων (Ammon) - Misir tanrısı Amon adından] Kimyada NH₄⁺ formulu ilə təsvir olunan, bir azot atomu və dörd hidrogen atomundan ibarət olan poliatomik kationdur. Sərbəst halda təbiətdə rast gəlinmir, yəni təkbaşına mövcud deyil; həmişə digər atomlar və ya ionlarla birləşərək duzlar, ion birləşmələri və ya komplekslər əmələ gətirir. Bu səbəbdən də ammonium bir çox kimyəvi birləşmənin tərkib hissəsi kimi geniş yayılıb.
Ammonium ionunun azot atomu ətrafında tetraedrik quruluşa malikdir və bir proton (H⁺) əlavə olunmuş ammonyak (NH₃) molekuluna bənzəyir. Bu oxşarlıq ammoniumun ammonyakdan əmələ gəlməsini asanlaşdırır. Ammonyak suda həll olduqda qismən ammonium ionları əmələ gətirir, bu proses zəif turşu-əsas reaksiyasıdır. Beləliklə, ammonium həm sənaye, həm də kənd təsərrüfatında geniş tətbiq olunur.
Sənayedə ammoniumun əsas tətbiq sahələrindən biri gübrə istehsalıdır. Ammonyum nitrat (NH₄NO₃), ammonyum sulfat ((NH₄)₂SO₄) və ammonyum fosfat kimi birləşmələr bitkilər üçün vacib olan azot qidasını təmin edir. Bunlardan başqa, ammonium bir çox digər kimyəvi proseslərdə, məsələn, plastiklərin, dərmanların və partlayıcı maddələrin istehsalında da istifadə olunur.
Kənd təsərrüfatında ammonium gübrələri torpağın məhsuldarlığını artırmaq üçün geniş istifadə olunur. Ammonium ionunun torpaqda həll olması və bitkilər tərəfindən asanlıqla mənimsənilməsi onun kənd təsərrüfatında əhəmiyyətini daha da artırır. Ancaq, ammonium gübrələrinin həddindən artıq istifadəsi ətraf mühitə mənfi təsir göstərə bilər, çünki həddən artıq azot su hövzələrini çirkləndirə və ekosistemlərdə tarazlığı pozula bilər.
Yekun olaraq, ammonium kimyada vacib bir kationdur və həm sənayedə, həm də kənd təsərrüfatında geniş tətbiqə malikdir. Onun tərkibi və xüsusiyyətləri onun çox yönlü istifadəsinə imkan verir, ancaq onun istifadəsində ətraf mühitin mühafizəsi də nəzərə alınmalıdır.