izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Amyöb (yun. Amoeba) – təkhüceyrəli, şirin sularda yaşayan, mikroskopik ölçülərə malik ibtidai bir hüceyrəli orqanizmdir. Adi gözlə görünməyən bu canlılar, protistlər aləminə aid olub, formasız və dəyişkən bədən quruluşuna sahibdirlər. Onların hərəkət etməsi və qida əldə etməsi xüsusi çıxıntılar – psevdopodiyalar (saxta ayaqlar) vasitəsilə həyata keçirilir. Bu çıxıntılar hüceyrə sitoplazmasının irəli uzanması nəticəsində əmələ gəlir və amöbün həm hərəkətini, həm də qida tutmasını təmin edir.

Amyöblərin qidalanma üsulu fagositozdur. Yəni, qida hissəciklərini sitoplazmalarına qəbul edib, həzm edirlər. Həzm prosesi xüsusi orqanoidlərdə – vakuollarda baş verir. Həzm məhsulları sitoplazmaya keçir, tullantılar isə ekzositoz yolu ilə hüceyrədən kənara atılır. Amyöblər osmoz vasitəsilə su mübadiləsi aparır və hüceyrədəki artıq suyun çıxarılmasını xüsusi pulsuz vakuol vasitəsilə həyata keçirirlər.

Əksər amöb növləri saprofitdir, yəni ölü üzvi maddələrlə qidalanırlar. Lakin bəzi növləri isə digər orqanizmləri parazit edə bilir. Məsələn, Entamoeba histolytica adlı amöb insan bağırsağında yaşayır və amöbiyaz xəstəliyinin törədicisidir. Bu, amöblərin insan sağlamlığı üçün potensial təhlükəsini göstərir.

Amyöblərin sadə quruluşuna baxmayaraq, onların həyat fəaliyyəti olduqca maraqlıdır. Onların adaptasiya qabiliyyətləri yüksəkdir və müxtəlif ətraf mühit şərtlərinə uyğunlaşa bilirlər. Amyöblər, təkamül prosesində protistlərin inkişafını və müxtəlifliyini öyrənmək üçün əhəmiyyətli bir model orqanizm kimi tədqiqatlarda geniş istifadə olunur. Onların öyrənilməsi hüceyrə biologiyası, genetika və digər biologiya sahələrinin inkişafına töhfə verir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz